Zie ginds komt de stoomboot uit Spanje weer aan… Van de aankomst van de Sint tot pakjesavond zetten kinderen in heel Nederland hun schoenen voor de schoorsteen en worden er pepernoten gegeten. En na pakjesavond vertrekt de Goedheiligman opnieuw richting Spanje. Maar waarom komt onze Sinterklaas eigenlijk uit Spanje? En waar komt de traditie om je schoen te zetten eigenlijk vandaan?
Wie was Sinterklaas?
Tijdens zijn leven was Sinterklaas een man van veel liefdadigheid. Hij zou volgens een legende drie vrouwen van de prostitutie hebben gered. Zij stonden op het punt om te gaan trouwen maar hadden geen bruidsschat. Doordat Sinterklaas bij deze vrouwen een zak met goud naar binnen gooide konden zij trouwen en hoefden ze niet de prostitutie in. Het verhaal dat Sinterklaas ’s nachts cadeautjes door de schoorsteen gooit komt vermoedelijk voort uit deze legende. Wij kennen Sinterklaas als kindervriend, wat mogelijk komt door het verhaal dat hij een kind redde uit een pan met kokend water. Hij zou ook kinderen die door een slager waren vermoord, weer tot leven hebben gewekt.
Wat is de link tussen Sinterklaas en Spanje?
Sinterklaas heeft zelf nooit in Spanje gewoond maar is omstreeks 270 na Christus geboren in de stad Myra, wat in het huidige Turkije ligt, destijds was deze streek deel van het Grieks-Romeinse rijk, want later het Byzantijnse Rijk werd met als hoofdstad Constantinopel. Hij kwam ter wereld als Nicolaas van Myra. Later werd hij Bisschop van Myra. Na zijn dood op 6 december werd hij heilig verklaard vanwege de bijzondere daden die hij tijdens zijn leven had verricht. Zijn relieken werden eeuwen later naar Bari (Italië) gebracht. Vanaf de dertiende eeuw heeft de Sint-Nicolaasverering zich verspreid over Europa. Bari werd later overheerst door de Spanjaarden. Dit kan een reden zijn waarom in Nederland op een gegeven moment gezegd werd dat Sinterklaas uit Spanje kwam. De Sinterklaastraditie kan ook te maken hebben met de levendige handel die er in de Spaanse tijd was tussen het noorden van Spanje en de havens van o.a. Antwerpen en Zeeland.
De Spaanse variant op Sinterklaas: Driekoningen
Omdat Spanje vaak in oorlog was met Frankrijk was een route over land geen optie. Schepen met goederen, soldaten en bestuurders voeren af en aan. De latere Spaanse koningin Johanna trouwde in 1496 met de Habsburgs-Nederlandse prins Filips de Schone. Daarbij werd de basis gelegd voor een meer dan tweehonderd jaar durende verbintenis tussen de Nederlanden en Spanje. Het huwelijk was een grote happening. De vloot van 130 schepen vertrok op 30 juli 1496 vanuit Laredo in Catabrië met 20.000 personen aan boord, zoals kamerheren, hofdames en ander bedienend personeel. Ze hadden 85.000 pond gerookt vlees, 50.000 haringen, 1000 kippen, 6000 eieren en 400 vaten wijn bij zich. Later heersten haar zoon Karel V en haar kleinzoon Filips II en een grote stoet andere nazaten over de Nederlanden. In de Zuidelijke Nederlanden duurde dat tot 1715. Vermoedelijk namen zij ook hun tradities mee. In Spanje viert men namelijk een soortgelijk feest, maar dan op 6 januari, Driekoningen, oftewel Los Tres Reyes Magos genoemd. Kinderen in Spanje zetten de avond voor Driekoningen ook hun schoen en krijgen de volgende ochtend cadeaus. Wanneer de kinderen stout zijn geweest worden zij niet in een jute zak gestopt maar krijgen zij carbón dulce, een zwart snoepje dat op steenkool lijkt. Verder wordt er roscón de reyes gebakken, een brood voor driekoningen.
Sinterklaas nu
Sinds de 19e eeuw bestaat het Sinterklaasfeest zoals wij dat kennen. Jan Schenkman, een Amsterdamse onderwijzer, heeft de Sinterklaastradities vastgelegd in zijn boekje ‘Sint Nikolaas en zijn knecht’. Hij is ook degene die het liedje ‘Zie ginds komt de stoomboot’ heeft geschreven en daarin de zin toevoegde dat deze uit Spanje komt. Tegenwoordig zetten kinderen hun schoen, is er een optocht met pieten en kennen we natuurlijk allemaal het paard van Sinterklaas: Amerigo. Amerigo is vermoedelijk vernoemd naar de ontdekkingsreiziger Amerigo Vespucci, hij was in dienst van de Spanjaarden en Portugezen. Vespucci zelf was afkomstig uit Florence. De traditie om een schoen voor de schoorsteen te zetten stamt uit de vijftiende eeuw. Kinderen uit armere klassen mochten vroeger op 5 december hun schoen zetten in de kerk, waarna de rijkeren hier iets in stopten. De inhoud werd over de armen verdeeld. In die tijd verklaarden jongens op 5 december de liefde aan meisjes. De jongens gaven op die dag marsepein aan het meisje dat ze leuk vonden. Het gebruik van marsepein tijdens het Sinterklaasfeest vindt waarschijnlijk daar zijn oorsprong.
KLIK HIER VOOR DE NIEUWSBRIEF VAN ESPANJE!
