Het Reina Sofía, het Prado, Thyssen Bornemisza: grote namen in de Madrileense museumwereld, met dito aantallen bezoekers. Wie net als journalist Twan van Lieshout echter houdt van kleine musea waar je voor de suppoost als bezoeker zelf nog een bezienswaardigheid bent, zoekt het in de buitenwijken van de stad. In Fuencarral is net een nieuw pareltje geopend. Rauw, modern, geëngangeerd, en zelfs af en toe spookachtig: het Museo Zapadores.
Tussen enkele rangeerterreinen in een noordelijke buitenwijk van Madrid staat een groot leegstaand gebouw, industrieel aandoend maar ooit gebruikt voor de scholing van het spoorwegpersoneel. Af en toe klinkt er een toeter van een trein. Op de binnenplaats van het complex staat een met puin volgestorte auto, waar een boom uit groeit. Het gebouw zelf doet aan als een Berlijnse Muur. Gaten in de muur, de jaloezieën hangen los, de ramen zitten vol spatten verf en het metaal is verroest. De wind waait dwars door het gebouw heen, en er klappert een raam. Ik staar naar schilderijen, en de schilderijen lijken naar me terug te staren. Op een ander echtpaar na dat ergens in het gebouw verdwenen lijkt te zijn, is er verder niemand. De ultieme vervreemding.
Lees ook: De Spaanse universiteit
Hoewel de bordjes geen kwaad kunnen, is het ook leuk om gewoon naar de kunst te kijken en zelf te onderzoeken wat het werk moet voorstellen. Dat gaat in veel gevallen best goed. Hoewel de kunst hier modern en veelal abstract is, zit er ook veel maatschappijkritische en bovenal harde kunst tussen. Een schilderij met vluchtelingen waarop een geweer gericht staat, een vrouw die zich verhangen heeft, een serie zwaarmoedige foto’s van de oorlog in de Oekraïne, die opgesteld staan als grafstenen. Maar ook gokapparaten die met omgekeerde negatieve Facebookduimpjes beschilderd zijn, kleurrijke schilderijen met zoenende nonnen en vrouwelijke militairen ter bestrijding van homofobie. Kunst die over het algemeen dus vrij hard binnen komt, de toeschouwer wakker schudt en zich laat engangeren met de huidige maatschappelijke problemen. Heel activista, heel Madrileens.
Maar ander werk is simpelweg mooi, leuk of inventief. Een ruimte vol met sensoren, die oplichten en gaan zoemen als je dichterbij komt. Gaat er één zoemen, dan zoemt de rest ook: we staan tussen een grote zwerm elektronische krekels. Een verdieping lager is een ruimte met kleurige kastjes vol met vreemde symbolen.
Een zaal verderop hangt echter meer abstract werk, dat het vooral van zijn kleurencombinatie moet hebben, tenzij de artiest er meer mee heeft bedoeld dan wij kunnen begrijpen. Sommige werken doen een beetje als geklieder aan, maar dat zal ongetwijfeld aan deze onwetende schrijver dezes liggen. Lange gangen met niets, behalve enkele onbegrijpelijke schilderijen. Intussen geselt een herfststorm de halfverroeste ramen, die klepperend in hun spanningen trillen, en klinkt er her en der een doffe knal. Een vogel vliegt dwars door de gang en scheert een onbestemde ruimte in. Het lijkt hier wel een spookhuis. Tijd om te gaan, en we lopen langs beeldjes van mannetjes met spijkers in hun fallus weer richting de ingang.
Het Museo Zapadores: waar de vervreemding en onbestemdheid, de rauwheid en maatschappijkritiek van de kunst volledig samenvallen met de omgeving waarin het tentoongesteld is. Een museum dat met haar duidelijke onafheid en haar rafelranden een nieuwe plek opeist. Wat mij betreft daarom interessanter dan de drukke zalen van de Madrileense topmusea. De komende weken nog gratis om meer bekendheid te genereren, dus: gaat dat zien!
Praktische info:
Museo Zapadores, calle Antonio de Cabezón 70, Madrid. Makkelijkst te bereiken via treinstation Fuencarral, rechts de uitgang uit en de eerste straat links. Open: woensdag t/m zondag, 12.00-18.00. Entree: normaal €6,-, momenteel gratis wegens promotie.
Tekst: Twan van Lieshout, neem ook een kijkje op Twans website.
In de nieuwste Espanje! (nummer 4 2018) lees je het artikel Meesters in Madrid van Twan van Lieshout over de grote kunstmusea in de stad.
