Als je het over Andalusië hebt, denk je vooral aan heerlijke warme stranden en de prachtige moorse erfenis in steden als Granada, Sevillla en Córdoba. Dat deze Zuid-Spaanse regio op sommige plekken immens groen is, de grootste kolonie vale gieren heeft en de natste plek herbergt van het Iberisch Schiereiland is een goed bewaard geheim.

Lees ook: 10 x de leukste B&B’s in Andalusië

Zondagochtend elf uur op het Plaza de la Constitución van Montejaque. Na onze tweede cortado is het nog steeds rustig op het plein. We zijn de enige buitenlanders. Enkele mannen staan midden op het plein geanimeerd te keuvelen. Links van ons tafeltje zit een echtpaar voor zich uit te staren. De vredige rust van dit lome bergdorpje bij Ronda is aangenaam. Montejaque is welvarend omdat veel bewoners jarenlang in Duitsland werkten en in Andalusië nu van hun Duitse pensioen van een rustige oude dag genieten. De burgemeester doet zijn werk voor niets omdat hij zijn schaapjes al op het droge heeft en graag actief is voor de gemeenschap. Het dorpje heeft geen bezienswaardigheden, maar is een prettige verblijfplaats voor wandeltochten in de prachtige omgeving. Als je vanaf het plein naar boven loopt, door de oude Nasridenwijk, ben je in tien minuten op de berg die je ziet liggen vanaf het dorpsplein. Een heerlijke plek waar de nieuwe burgemeester picknicktafels heeft laten neerzetten zodat je met een blik op de ruige bergen van de Sierra de Grazalema een broodje kunt eten.

Heldhaftige dorpelingen

Langs de route door het dorpje vertellen tegeltableaus over de heldhaftige strijd die de dorpelingen hebben geleverd tegen de bezetters die hier in de loop der eeuwen voorbijkwamen, van de Moren en de Fransen tot de troepen van Franco. Veel plaatsen in deze regio van Andalusië hebben net als Jerez en Arco de toevoeging de la Frontera in hun naam. Het is een van de verwijzingen naar de tijd dat dit gebied uiteenviel in een christelijk en islamitisch deel. De moorse invloed is hier overal zichtbaar in de architectuur. En als je op een hoge bergtop staat, zie je met veel geluk Afrika ook daadwerkelijk liggen. Maar ook in de keuken word je soms herinnerd aan Noord-Afrika. Zo krijgt de Sopa de Grazalema, met ei, rijst en chorizo, een apart smaakje mee van de muntbladeren. Dit soepje met historie kun je overal eten in deze streek maar ook in de stad die de soep zijn naam gaf, de toeristentrekker bij uitstek, Ronda.

Lege natuurparken

In Ronda rijden de touringcars het hele jaar af en aan. Om inkopen te doen of om eens lekker te eten, kom je hier wellicht toch eens langs. Onze tips zijn Duquesa de Parcent – met een fantastisch menú del día voor slechts €16,50 – en Morabito, waar de chocoladetaart met walnoten niet te versmaden is. Beide liggen aan de zuidkant van de befaamde kloof aan de Taag en bieden vanaf het terras een fantastisch panorama. Bij Morabito kun je naar beneden afdalen voor je ultieme Rondafoto. Wandelaars bezoeken de stad vooral om langs te gaan bij de plaatselijke VVV waar allerlei boekjes met routes te koop zijn om de omgeving te verkennen. Ronda is de hoofdstad van de Serranía de Ronda, die bestaat uit zes natuurgebieden waarvan de Sierra de Grazalema en de Sierra de la Nieves het bekendst zijn, maar onbekend genoeg om – vooral door de week – eindeloos te wandelen zonder een mens tegen te komen. Voor sommige wandelingen geldt een registratieplicht.

Lees ook: Natuurparken in Spanje: groen met een griffel

Zweedse sfeer in Andalusië

Drie van de mooiste wandelingen liggen op een al even prachtige autoroute die door de bergen loopt van Grazalema naar Zahara de la Sierra. De tocht voert langs een van de vele embalses, stuwmeren, die hier zijn aangelegd om het water uit de bergen in goede banen te leiden. Vanuit de auto heb je, vooral  in het voorjaar, uitzicht op de prachtige groene heuvels aan de overkant. Het ene moment is het net of je in Zweden bent en even later dienen beelden uit Schotland zich aan, maar Andalusië? Nee, de costas en de hectiek van de populaire moorse steden, lijken hier lichtjaren van verwijderd. Je kunt gerust een dag uittrekken voor deze route. Na een wandeling door de bergen is het goed eten in Casa de las Piedras in een van de nauwe steegjes vlakbij het Plaza España van Grazalema. Als wij er binnenkomen zit de tent vol met Spaanse jongeren. Ze blijken een herderscursus te volgen. Een ludieke manier om de hoge jeugdwerkloosheid in Andalusië te lijf te gaan. Wij eten er een heerlijk zachte paté van patrijs met vijgen in een gekarameliseerde wijnazijn uit Jerez. De fantastische Tierra Blanca de Cádiz is een sprankelende begeleider. Dit restaurant is een omweg waard! Grazalema is overigens de natste plek van Spanje. Hier valt dus echt meer regen dan in Galicië dat de reputatie heeft. Het is deels een verklaring voor hoe enorm groen Andalusië oogt in deze omgeving.

Grootste gierenkolonie

De route eindigt in het prachtdorpje Zahara de la Sierra, gesitueerd tegen een heuveltop net onder een moslimburcht uit de achtste eeuw. Op veel plekken in het hooggelegen dorp heb je een fantastisch uitzicht over het stuwmeer. Als we op het dorpspleintje een wijntje drinken onder de sinaasappelbomen zien we plotseling tien gieren boven onze hoofden vliegen. De Sierra de Grazalema is vanwege de bijzondere thermiek de favoriete plek van de vale gier en hier bevindt zich dan ook de grootste kolonie van deze roofvogels van heel Europa. Wil je ze in de natuur bekijken? Stop dan een paar kilometer voor het dorp bij het bordje Sentido de la Garganta Verde. Dit is zonder twijfel een van de meest spectaculaire routes die je hier kunt lopen. Het begint rustig op een aanvankelijk makkelijk begaanbaar pad door een schapenweide. Maar uiteindelijk volgt een flinke klauterpartij die zonder profielzolen echt niet te doen is. De zwevende vale gieren vormen hier samen de groene rotsen de hoofdattractie. Met hun machtige gespreide vleugels hangen ze bijna roerloos in de lucht, een fascinerend gezicht.

Verboden wandelpad

Gek genoeg is deze streek voor veel Nederlanders nog compleet onontgonnen terrein. Heel anders is dat met twee andere grote natuurattracties rond Ronda. Op nog geen uurtje rijden ten noordoosten van deze stad ligt El Chorro, een klein dorpje aan een stuwmeer. De rotswanden van de Desfiladero de los Gaitanes zijn populair onder klimmers, maar vanwege de rijke vegetatie van onder meer pijnbomen, eucalyptussen, palmbomen, sinaasappelbomen en jeneverbes, is dit ook een heerlijk wandelgebied. Bij het station kun je boven de camping langs een route lopen richting de spectaculaire kloof waar dit gebied zo beroemd om is. Het heuvelige maar goed begaanbare pad leidt langs enkele grotwoningen waar hippies zich in hun eigen paradijs wanen. Het pad loopt verder langs een pittoresk witgepleisterd kerkje naar het meest fameuze wandelpad van Spanje, de Caminito del Rey (Koningspaadje). Dit loopt langs de loodrechte rotsen van de Garganta del Chorro. In 1901 besloot men een pad aan te leggen langs deze wanden om spullen te transporteren. Vier jaar later werd het 100 meter boven de ravijn gelegen huzarenstukje geopend en in 1921 gebruikte koning Alfonso XIII de plankieren om een dam te openen, waarna het pad zijn huidige naam kreeg.

Maaltijd in maandlandschap

Ben je in El Chorro, rijd dan ook zeker door naar het fascinerende natuurgebied El Torcal bij het aantrekkelijke stadje Antequera. Hier vind je het mooiste karstlandschap van heel Europa. In dit beschermde natuurgebied zijn twee wandelingen uitgezet, een van drie kwartier en een van zo’n twee uur. Door de grillig gevormde rotsformaties lijkt het of je door een maanlandschap loopt. Het enige nadeel: je zult hier niet snel alleen wandelen. El Torcal wordt jaarlijks bezocht door ruim 120.000 mensen. Een speciale tip om het gebied optimaal te beleven in de zomer is het arrangement waarover de Fries Hans Andela die in het bezoekerscentrum werkt ons vertelde. Dat begint met een wandeling met gids die alles weet van het gebied en die je ook de fossielen kan laten zien waar je zelf al snel aan voorbij loopt. De gids neemt je mee door spectaculaire kloven tussen prachtige rotsformaties die in de volksmond namen kregen als El Sombrerillo, ofwel het zonnehoedje. Na deze wandeling strijk je neer op het terras naast het bezoekerscentrum waar een diner wordt aangericht. Daarna kun je plaatsnemen achter de telescoop om sterren te bekijken. Lichtvervuiling bestaat hier natuurlijk niet waardoor je heel wat sterren zult zien.

Dit artikel is eerder verschenen in ESPANJE! (España & más nummer 2, jaargang 2013) en de informatie kan achterhaald zijn. Auteur: Jos Schuring.

Oefen je Spaans met deze samenvatting over het groene en ruige Andalusië.

Meer lezen?

Tickets voor alle belangrijk bezienswaardigheden in Spanje!

Ga je op stedentrip naar Barcelona of wil je tijdens je vakantie in Andalusië ook een bezoek brengen aan het Alhambra? Zorg er dan voor dat je je entreekaarten van tevoren bestelt. Met ESPANJE! kan dat heel makkelijk online, snel en betrouwbaar.