Madrid zit in de lift als stedentrip. En terecht! En het leuke is dat je vanuit het hart van de stad met de trein – soms zelfs de supersnelle AVE – een fantastisch rondje werelderfgoed kunt maken. Binnen een uur kun je vanuit het hart van de Spaanse hoofdstad vijf erfgoedsteden bereiken, die niet alleen geweldig zijn voor liefhebbers van oude Spaanse architectuur, maar ook bruisen van het leven. Alcalá de Henares is de stad van Cervantes, Cuenca van de befaamde hangende huizen, en zo hebben ze allemaal hun unieke aantrekkingskracht.

Lees ook: 48 x UNESCO-erfgoed in Spanje

Schrijversstad Alcalá de Henares

Werelderfgoed sinds: 1998
Afstand vanaf centrum madrid: 35 km
Hoogtepunten: Universiteit, Museum Cervantes

De dichtstbijzijnde werelderfgoedstad is Alcalá de Henares. Op nog geen 35 kilometer van het centrum van Madrid ligt deze historische geboortestad van de grootste schrijver van Spanje, Miguel de Cervantes. Dit jaar staat geheel in het teken van de schrijver van de Don Quijote omdat het precies vier eeuwen geleden is dat hij overleed. Maar niet alleen dit jaar is er feest in de stad. Alcalá herdenkt de grote schrijver ieder najaar tijdens de Semana Cervantina, die vorig jaar meer dan 300.000 bezoekers trok.

De belangrijkste reden waarom deze stad door de UNESCO tot werelderfgoed is verklaard is de universiteit in het hart van de stad. Deze werd in 1499 opgericht door kardinaal Francisco Jiménez de Cisneros en diende later als model voor andere onderwijscentra in Europa en Amerika. De oprichting van de universiteit was van groot belang voor de bloei van de Spaanse kunst en cultuur tijdens de renaissance en de Gouden Eeuw. Befaamde schrijvers studeerden hier of gaven hier les, zoals Francisco de Quevedo, Lope de Vega, San Juan de la Cruz en San Ignacio de Loyola. Naast de universiteit is het geboortehuis van Cervantes een bezoek waard. Het is een schitterend voorbeeld van een Castiliaans woonhuis uit de 16e eeuw.

Tegenwoordig is het een museum met een uitgebreide collectie van uitgaves van de Don Quijote. Het rijke monumentale erfgoed in Alcalá de Henares met kerken, kloosters en universiteitsgebouwen geeft een idee van hoe het leven in Castilla was tijdens de Spaanse Gouden Eeuw. En omdat de stad nu nog steeds een studentenstad is, is er altijd wel iets te doen!

Klovenstad Cuenca

Werelderfgoed sinds: 1996
Afstand vanaf centrum Madrid: 160 km
Hoogtepunten: Hangende Huizen, Museum Abstracte Kunst

Ruim 160 kilometer naar het oosten ligt Cuenca, een bijzondere erfgoedstad die door de komst van de hogesnelheidstrein, de AVE, nu in 51 minuten bereikbaar is vanuit Madrid. Door het bijzondere landschap is deze stad een fort zonder muren. Een natuurlijk fort op een rotsplateau tussen twee rivieren, de Júcar en en de Huécar. De oudste menselijke sporen die hier zijn teruggevonden dateren uit de oude steentijd, zo’n 90.000 jaar geleden. Toen al vond men hier natuurlijke bescherming tegen vijanden. In de 8e eeuw werd de stad een Moorse vesting en het zou tot 1177 duren voor Cuenca weer werd veroverd door de Spaanse koning Alfonso VIII. De moskee werd omgebouwd tot kathedraal en er verrezen al snel een paar gotische kerken en kloosters.

De grote attractie van de stad zijn echter de schitterende, boven de kloven hangende huizen, waarvan de architectuur de zwaartekracht tart. Maar het is niet alleen de geschiedenis die de stad een trip waard maakt. In 2016 viert Cuenca de 50e verjaardag van de opening van het bekende museum voor abstracte kunst Museo de Arte Abstracto Español; een juweel van de hedendaagse kunst in Spanje. Ook worden er dit jaar diverse culturele activiteiten georganiseerd om te vieren dat de stad 20 jaar geleden tot werelderfgoed werd verklaard.

Lees meer: De mooiste dorpen van Spanje

Drie culturen in Toledo

Werelderfgoed sinds: 1986
Afstand vanaf centrum Madrid: 70 km
Hoogtepunten: Architectuur, Werk van el Greco

Zo’n 70 kilometer ten zuiden van Madrid ligt Toledo. Vanaf het Atocha-station ben je er in 33 minuten. Toledo wordt ook wel de ‘stad van de drie culturen ’genoemd omdat joden, christenen en moslims hier eeuwenlang in redelijke rust samenleefden. De uitzonderlijk rijke architectuur van de stad herinnert aan deze periode. Kers op de taart is het werk van de schilder El Greco, die in 1577 vanuit Griekenland naar de stad emigreerde en hier in 1614 stierf. Maar de sporen in de stad gaan nog veel verder terug dan de Moorse tijd. In 192 voor Christus werd deze plek veroverd door het Romeinse leger. Zij doopten de stad Toletum en bouwden er tempels, theaters, amfitheaters, stadsmuren en een aquaduct.

Na de Romeinen kwamen de Westgoten, de Moren en de christenen. In 1087 werd de stad de zetel van de koningen van Castilië en het kerkelijk centrum van heel Spanje. Toen Filips II het hof in de 16e eeuw naar Madrid verhuisde verloor de stad haar politieke betekenis maar de architectuur uit die tijd is in volle glorie behouden. Tegenwoordig is Toledo een dynamische en groeiende stad, waar erfgoed, cultuur, geschiedenis en innovatie hand in hand gaan. Dit jaar is Toledo ook de Gastronomische Hoofdstad van Spanje en wordt gevierd dat de stad al 30 jaar op de werelderfgoedlijst van de UNESCO prijkt.

Tegenpolen: Ávila en Segovia

Ávila
Werelderfgoed sinds: 1985
Afstand vanaf centrum Madrid: 115 km
Hoogtepunten: Stadsmuur, Heresia van Ávila

Segovia
Werelderfgoed sinds: 1985
Afstand vanaf centrum Madrid: 90 km
Hoogtepunten: romeins AquAduct, Alcázar

Een bezoek aan Ávila is goed te combineren met een dagje Segovia, zo ́n 90 kilometer ten noordwesten van Madrid. Sinds de komst van de hogesnelheidstrein ben je er vanuit hartje Madrid in minder dan een halfuur. Vanuit Segovia kun je dan het best doorreizen na Ávila met de bus. Segovia is vooral bekend vanwege het imposante Romeinse aquaduct aan de rand van de oude stad. Indrukwekkend is ook het Alcázar, een sprookjeskasteel dat model stond voor het kasteel van Disney. Waar Ávila een wat sombere, hermetische stad is, is Segovia weelderig, met tientallen kleine kerkjes en een imposante kathedraal. Sinds 1985 mag Segovia zich UNESCO werelderfgoedstad noemen.

De culinaire specialiteit is hier gebraden speenvarken, die zo mals is dat het vlees wordt aangesneden met een gebroken bord in plaats van een mes. Ávila is het meest interessante en best bewaarde voorbeeld van een ommuurde stad uit de Spaanse middeleeuwen. De rond 1100 gebouwde omwallingen van Ávila zijn, met een lengte van ruim 2,5 kilometer en 2500 kantelen, uniek in Europa. Ongeveer de helft van de muur is toegankelijk voor wandelaars. Ávila is ook de stad van Theresia van Ávila, de belangrijkste Spaanse mystica en een van de belangrijkste vrouwen uit de Spaanse geschiedenis.

Lees meer: Teruel & Cuenca: Reis door de tijd

Studentenstad Salamanca

Werelderfgoed sinds: 1988
Afstand vanaf centrum Madrid: 200 km
Hoogtepunten: Universiteit, Plaza Mayor

Ook Salamanca, in de auto een rit van ruim twee uur, is nu met de snelle trein in iets meer dan een halfuur te bereiken. Deze Spaanse renaissancestad is het epicentrum van het denken in het oude Europa, met een universiteit die in de 15e en 16e eeuw tot de belangrijkste ter wereld behoorde. Het grootse verleden van de stad ontdek je in de kerken en paleizen, in de twee kathedralen, en vooral ook op het grote vierkante plein Plaza Mayor, waar je de indruk krijgt dat je in het centrum van de wereld staat. En niet te vergeten de universiteit, gebouwd in gotische stijl tussen 1415 en 1433 in opdracht van de tegenpaus Papa Luna. Salamanca is populair onder studenten die een paar weken of maanden Spaans willen leren en bruist dan ook als een echte universiteitsstad, waar 24 uur per dag van alles te beleven is.

Heb je zin in de Spaanse zomer? Dan hebben we goed nieuws. De nieuwe editie van ESPANJE! kun je nu pre-order bestellen met €3,50 korting. Je krijgt ESPANJE! dan rond 5 juli in de bus. Bestellen met korting kan tot maandag 24 juni om 8.00 uur. Via de pre-order krijg je €1 korting op dewinkelprijs en betaal je geen portokosten van €2,50. Je betaalt dus slechts €6,95 in plaats van €10,45. Nog voordeliger is het om een abonnement te nemen. In Nederland ontvang je voor slechts €21,95 een jaarabonnement van vier edities. Dat is nog geen €5,50 per editie. Een totale korting van bijna €10 op de winkelprijs. Bovendien krijg je dan ook een jaar lang de digitale editie ter waarde van €18 en kun je alle edities van ESPANJE! overal online lezen. Je kunt je abonnement hier afsluiten.

In de komende editie van ESPANJE! onder andere

Onze grote minigids Baskenland

Baskenland wordt steeds populairder, vooral Bilbao en San Sebastián zijn geliefde vakantiebestemmingen. Maar de dorpen, steden en het landschap ertussenin zijn vaak nog heel rustig en bijna altijd spectaculair. Baskenland is al ruim 25 jaar de favoriete reisbestemming van hoofdredacteur Marjan Terpstra. Zij heeft nu al haar tips verzameld in deze minigids. Van hotels in het groen met uitzicht op zee, tot de beste stranden, de leukste restaurants, fijne kleine musea en de mooiste routes. De onmisbare gids voor iedereen die deze zomer naar Baskenland gaat.

Met de camper (of tent) dwars door de Pyreneeën

Nog zo’n topbestemming voor de zomer: de Pyreneeën. Chantal Antheunisse is dol op adrenalinesporten en trok met haar camper via Aragón en Navarra van Catalonië naar Baskenland. Onderweg ging ze klimmen, raften, wandelen en fietsen. Ze neemt je mee van oost naar west en geeft bij elke actieve stop een camper- of kampeertip.

Ultieme strandgids Valencia

Jessica Sindelka woont en werkt al een paar jaar in Madrid. Maar als ze even vrij is zit ze op het strand van Valencia. En ze is niet de enige want Valencia wordt ook wel Playa de Madrid genoemd. Feestbeest en lekkerbek als ze is kent ze alle leuke tentjes aan de stadstranden. Maar ze weet ook waar de leukste plekken zijn om te relaxen, sporten en dansen. Dus ga je een paar dagen naar Valencia, of ben je in de buurt? Met de tips van Jessica wordt het nog leuker.

Oviedo, Parijse allure in de bergen

Deze keer nemen we je ook graag mee naar Oviedo, een stad met Parijse allure omringd door ruige natuur waar beren en wolven leven. In de winter kan in dit deel van Asturië zelfs twee meter sneeuw vallen, maar in de zomer is het er groener dan groen en genieten de mensen er van het leven. We verbleven er in Casa Rural Selmo, midden tussen de koeien maar toch met heerlijke stranden en maar liefst drie mooie steden in de buurt: Oviedo, Avilés en Gijón. Eigenlijk zijn dit soort B&B’s geheimtips die we liever voor onszelf houden. Toch delen we ze graag met onze lezers en we mogen zelfs drie nachten weggeven in dit kleine paradijsje.

Roadtrip langs de costa’s: maak 5 x kans op een verblijf

Overal in Spanje heb je B&B’s en andere accommodaties van Vlamingen en Nederlanders maar vooral aan de costa’s. Ideaal voor als je goede tips wilt, niet alleen voor je vakantie maar misschien ook omdat je zelf in Spanje wilt gaan wonen. De eigenaren van 5 accommodaties die liggen aan de costa’s van de regio’s Valencia en Andalusië vertellen over hun droomplek, geven tips en verloten ieder drie nachten onder de abonnees van ESPANJE!.

Tips voor 24 uur in Tossa de Mar aan de Costa Brava

Tossa de Mar is zo’n plek waar we steeds willen terugkeren. Net als de kunstenaars die er in de jaren dertig van de vorige eeuw neerstreken raakten we er betoverd door het licht, de opkomende zon boven de golven, de maan boven de nachtelijke zee. Maar we werden ook blij van de tossenses, die werken in de boetiekjes, restaurants en hotels. Het zijn vaak familiebedrijven in eeuwenoude huizen waar ze zelf opgroeiden. Ze hebben gezien hoe het massatoerisme hun dorp overspoelde. Gelukkig zijn er nog momenten dat het er rustig is en daar kunnen zij maar ook wij van genieten. In deze editie geven we tips voor 24 uur in Tossa. Van stranden, lekker eten, shoppen en varen tot wandelen en slapen.

De mysterieuze meren van Ruidera

ESPANJE-eindredacteur Tanja Timmerman beleefde samen met hond Fieke in haar camper avonturen aan de meren van Ruidera, volgens Don Quichot en Sancho Panza een plek vol magie. Het merengebied ligt als een groene en blauwe oase in La Mancha. In de zomer vieren de Madrilenen er vakantie, maar in het voor- en najaar is het er rustig en kun je er eindeloos wandelen.

Op bezoek bij de makers van sherryazijn en sherryvaten

Aafke Jochems reist voor ESPANJE! door heel Spanje op zoek naar bijzondere producten. Of het nu kikkererwten zijn of saffraan of amandelen… Aafke stapt op de boeren af en portretteert ze met haar camera en haar pen. Deze keer was ze in Jerez de la Frontera. Niet om sherry te drinken, maar om te zien hoe sherryazijn wordt gemaakt en hoe de wijnvaten met de hand worden gemaakt. Het levert een prachtige reportage op.

Ontdek de Camino Sanabrés langs thermen en wijngaarden

Huib Afman heeft zich voorgenomen om alle caminos die er zijn te lopen en hij is al aardig op weg. Dit keer liep hij de Camino Sanabrés door Castilië-León en Galicië. In Ourense kwam hij helemaal tot rust in de warme thermen die daar overal te vinden zijn. Ideaal voor ieder jaargetijde want het water is altijd lekker warm.

Rondje Madrid: 5 x erfgoedsteden