Jacques Brel speelde hem en Ramses Shaffy. En in 1972 speelde Peter O’Toole hem in de verfilming met Sophia Loren als Aldonza/Dulcinea aan zijn zijde. En nu is het de beurt aan Huub van der Lubbe, de voormalige frontman van De Dijk. Hij kruipt in de huid van de Man van La Mancha, de broadwaykruising tussen Don Quichot en zijn schepper Miguel de Cervantes.
Van der Lubbe en regisseur Ruut Weisman reisden speciaal naar Spanje om de windmolens die Don Quichot bestrijdt te bekijken en de Spaanse sfeer te proeven. En hoewel de musical totaal iets anders is dan het boek lazen zij ook de twee delen tellende vuistdikke roman. Van der Lubbe raakte onder de indruk van het Spaanse landschap en het werk van Cervantes. Hij ziet zelfs parallellen tussen Don Quichots streven de wereld een beetje beter te maken en de vrouwenemancipatie en de klimaatactivisten van nu.
Iconische strijd tegen windmolens
De musical vertelt echter slechts een paar verhalen uit de enorme rijke geschiedenis van Don Quichot. Die verhalen zijn vooral afkomstig uit de eerste hoofdstukken. De hoofdrol is eigenlijk weggelegd voor Cervantes die in de gevangenis wordt gegooid en zich daar moet verdedigen om te voorkomen dat men zijn manuscript afneemt. Dat doet hij door samen met zijn medegevangenen verhalen uit dat manuscript, de Don Quichot, op te voeren. Natuurlijk is dat in de eerste plaats de iconische strijd tegen de windmolens. Deze wordt prachtig verbeeld met de projectie van de wieken op de achtergrond en de speelvloer. Daarnaast speelt het bezoek aan de herberg een grote rol, door Don Quichot aangezien voor een kasteel. Hij vindt er het scheerbekken dat hij als helm gaat gebruiken en laat zich er tot ridder slaan door de herbergier. Hij ontmoet er ook Aldonza, in wie hij een hooggeboren dame ziet die hij Dulcinea noemt. Daar blijft het Broadwayverhaal eigenlijk steken. Deze raamvertelling gaat heel lang over de verbazing van Dulcinea over Don Quichot zijn gekte en de vraag wat nou eigenlijk gekker is, het leven zien zoals het is of het leven zien zoals het zou kunnen zijn. Dan vliegen we ineens door het boek heen en staan we aan het sterfbed van Don Quichot. Sancho wil het spel van zijn baas nog meespelen. Maar zijn droom spat uiteen. Don Quichot is inmiddels bij zinnen gekomen en ziet dat Aldonza gewoon Aldonza is en dat hij windmolens voor reuzen heeft aangezien.
Voortgestuwd door lekkere percussie
De hoofdrol in deze musicalklassieker uit 1965 is pittig. Jacques Brel, Guus Hermus, Ramses Shaffy en Peter Faber speelden de rol eerder. Dat Huub van der Lubbe dit op zijn 70e presteert dwingt veel respect af. Net als tijdens zijn concerten gaat het toespreken van zijn toeschouwers hem goed af. De tekst zit geramd, hij vertelt het met overtuiging. Ook het zingen gaat vlekkeloos waarbij hij wordt voortgestuwd door de lekkere percussie. Mooi is de scene waarbij de trap van het decor in een grote cajón verandert. Maar Huub blijft Huub van der Lubbe van De Dijk, die – hij erkent het zelf in interviews – eigenlijk geen goede zanger is, maar wel een echt performer. In zijn uitvoering schemert de vertolking van De Onmogelijke Droom door Peter O’Toole door uit 1972 waarbij elk woord met kracht wordt uitgezongen, echt op zijn Huub’s. Voor fans van De Dijk is de musical dan ook een must.
Nog steeds hyperactueel
Dragan Bakema als Sancho overtuigt meer als zanger en is zo nu en dan prettig burlesk. Toch had het contrast tussen de twee, de magere, gekke en hoogdravende Don Quichot en de eenvoudige schrokop Sancho die constant met boerenwijsheden strooit, wel wat meer mogen worden aangezet. Dat had de toch best wel zware boodschap iets minder serieus en luchtiger gemaakt, in de geest van het boek van Cervantes. Lucretia van der Vloot is op zich ook een prima Aldonza. Maar ze is net iets te braaf is om het contrast tussen het beeld dat Don Quichot van haar heeft en de werkelijkheid te benadrukken. Ook zit het script hier de uitvoering in de weg. Het stuk is al 60 jaar oud en past eigenlijk niet meer in onze snelle wereld. Veel te lang wordt ingezoomd op de kwestie Aldonza/Dulcinea die voor de dramatische ontwikkeling van het verhaal eigenlijk weinig interessant is. Kenners van het boek zitten in spanning te wachten op verdere ontwikkelingen. Met de uitverkiezing van een eenvoudige vrouw tot zijn aanbeden imaginaire Dulcinea, begint het verhaal in het boek immers eigenlijk pas echt. Hopelijk zal het zien van de musical voor sommige bezoekers dan ook de aanzet zijn om de Don Quichot (weer) te lezen. Het boek heeft immers net als de musical een boodschap die ook nu nog steeds hyperactueel is: geloof niet alles wat je ziet of hoort en blijf geloven in je eigen fantasie om de wereld aangenamer te maken. Of in de woorden die Huub/Cervantes uitspreekt als hij in de slotscène de donkere trap oploopt: ben je gek als het leven ziet zoals het zou kunnen zijn?
De Man van La Mancha door de TheaterAlliantie speelt nog tot half 2024 overal in het land. Reserveer je kaartjes hier. Regie Ruut Weissman, tekst Dale Wasserman, muziek Mitch Leigh en Joe Darion, vertaling Rob de Graaf, vertaling liedteksten Huub van der Lubbe.
