In het achterland van Málaga, op nog geen twee uur rijden van de kust, ligt het slaperige dorpje Marinaleda, dat amper drieduizend inwoners telt. Veel toeristen zie je er niet, toch komt de internationale pers er regelmatig op bezoek. In 2009 noemde de New York Times het een ‘communistische oase’, het Britse dagblad The Independent verbaasde zich over de lage werkloosheid (nog geen 3 procent) in vergelijking met de rest van Andalusië (30 procent). Intussen is het logo Marinaleda, una utopia hacia la paz, Marinaleda, een utopie naar de vrede, wereldwijd bekend.

De Spaanse Robin Hood

Sinds de komst in 1979 van de excentrieke burgemeester Sánchez Gordillo, ook wel de Spaanse Robin Hood genoemd, is er veel veranderd in het dorp. Na jarenlang actie voeren onder zijn leiding slaagden de boeren er in 1991 in om 1200 hectare landbouwgrond van hertog Infantado, een van de rijkste Spaanse grondbezitters, in bezit te krijgen. Na de onteigening daalde de werkloosheid in Marinaleda spectaculair. Tegenwoordig is het gebied in handen van de landbouwcoöperatie Los Humosos, die er onder meer bonen, broccoli, paprika’s en artisjokken teelt. Met de winst van de coöperatie worden nieuwe banen gecreëerd. Bekendheid heeft de burgemeester ook verkregen door zijn overval op verschillende supermarkten om voedselbanken te bevoorraden. Sánchez Gordillo vond het een rechtmatige daad aangezien eten een fundamenteel mensenrecht is.

Gelijkheid

Iedereen verdient in Marinaleda evenveel, met inbegrip van de burgemeester: 1200 euro per maand voor een werkweek van 35 uur. Om de onderlinge verbondenheid te versterken moeten alle bewoners twintig dagen per jaar vrijwilligerswerk doen. Een uniek huizenproject zorgt ervoor dat alle dorpelingen goedkoop kunnen wonen. Voor 15 euro aflossing per maand mogen ze zelf een huis van negentig vierkante meter bouwen. Na 120 jaar is het afbetaald. Het huis mag echter niet verkocht worden, alleen doorgegeven aan familieleden. Zeker in tijden van crisis werpt deze aanpak vruchten af.

In een dorp met nog geen drieduizend zielen is geen politiekorps nodig, vindt de burgemeester. Dat scheelt zo’n drie ton per jaar en het uitschrijven van bonnen. Wel is er kinderopvang. Kosten 17 euro per maand inclusief dagelijks een warme maaltijd. Ook is er een voetbal- en basketbalterrein, een zwembad, een cultureel centrum en een bibliotheek, allemaal gratis. Beslissingen die het dorp betreffen worden gezamenlijk genomen. Er wordt dus een directe vorm van democratie toegepast.

Toekomst

Toch is er een kleine barst merkbaar in dit communistische heilstaatje, waar de straten zijn vernoemd naar linkse revolutionairen. Het élan van de burgemeester wordt minder naarmate hij ouder wordt en de jongste generatie dorpelingen is niet meer zo idealistisch en strijdlustig als zijn ouders en grootouders. De vrees bestaat dat Tierra Utopia over een tiental jaren verdwenen is, maar in hun folder staat nu nog te lezen: Hacemos historia, construimos el futuro, Wij maken geschiedenis, wij bouwen de toekomst.

Frieda Kleinjan-van Braam is de vertaler van onder anderen Antonio Muñoz Molina, David Trueba en Emilio Calderón. Tevens is zij auteur van Tussen Mondego en Taag en het studieboek opSTAP Spaans. Op dit moment is ze bezig met een boek over Spanje waarvan bovenstaand verhaal onderdeel is.

Lees meer artikelen die Frieda heeft geschreven: Spaanse mode, Coto Doñana, Rockmuziek in Madrid, Marinaleda

Meer lezen?

Tarifa: aangename Andalusische verrassingkitesurfers vliegers strand zee mensen

Tarifa, te ver voor een lang weekend? Welnee! Je bent met een lowcost airline in een paar uur in Málaga. Auto huren op het vliegveld en als een streep naar het zuiden. Daar wacht je een aangename Andalusische verrassing: Tarifa, puur Spaans, puur natuur, puur… alles!

Andalusië

Andalusië heeft zeer diverse toeristische trekpleisters. Voor de cultuur- en geschiedenisliefhebbers zijn er de historische steden zoals Granada, Sevilla, Cádiz en Córdoba en de prachtige moorse witte dorpjes. Ook Málaga is een populaire stad voor een stedentrip. Voor sportieve toeristen en natuurliefhebbers is er de bergketen Sierra Nevada, met een omvangrijk net van wandelroutes, mogelijkheden voor alpinisme en in de winter uitgebreide wintersportmogelijkheden. En strandliefhebbers strijken neer aan de Costa del Sol.