Spaanse steden als Málaga, Barcelona en La Coruña met lange boulevards langs zee, zijn heerlijk om per fiets te verkennen. Maar de drukke miljoenenstad Madrid? Ook daar is het fietstoerisme in opmars. Er zijn leuke rondleidingen en als je eenmaal de smaak te pakken hebt, kun je zelf op pad. Zwerven door het Parque del Retiro of het Casa de Campo. En als je echt wat kilometers wilt maken, dan rijd je de volle 65 kilometer Anillo Verde om Madrid heen.
De Calle Mayor is druk, het verkeer raast voorbij. Voor fietsers lijkt nauwelijks ruimte denken we als we op weg zijn naar onze eerste rondleiding. Toch fietsen we even later in een lange sliert probleemloos langs dezelfde Calle Mayor. We passeren het Plaza del Sol, waar onze gids José Ignacio de eerste stop maakt bij het Congreso de los Diputados. Dit is de tour langs modern Madrid en we zullen voornamelijk langs de drie boulevards fietsen: Del Prado, De Recoletos en ten slotte La Castellana. Mario en Javier, medewerkers van Bike Spain, fietsen mee om op drukke knooppunten het verkeer tegen te houden zodat we als groep bij elkaar blijven. De deelnemers, dertien in totaal, komen uit Amerika, Australië en Nederland. Vanwege de veiligheid mogen er maximaal 25 mensen deelnemen aan de fietstours, vertelt José. En helmen zijn verplicht.
Groene oase
Het voordeel van een begeleide fietstocht is dat je een stad in vogelvlucht leert kennen en je al je vragen op de gids kunt afvuren. In goed Engels vertelt José ons in het kort iets over de geschiedenis van Madrid, waarna hij ons langs diverse interessante pleinen en gebouwen leidt. Het overdadig versierde stadhuis, in 1910 gebouwd als postkantoor, bijvoorbeeld. Aan de overkant beginnen de Calle de Alcalá en de Gran Vía, die tegelijk met het postkantoor werd aangelegd. De koepel van het Metrópolisgebouw glimt in de zon. Dan rijden we de Recoletos op, volgens José vergelijkbaar met de Parijse Avenue Foch. Het stond vol paleizen, zoals het Casa de América en het Salamanca paleis uit het midden van de 19e eeuw. Maar veel is afgebroken en de paleizen die overbleven, herbergen nu vooral kantoren. Midden tussen het drukke verkeer is een breed wandel- en fietspad aangelegd in een oase van groen. Er zijn zelfs twee prachtige terrassen, van Café Gijón en van het Art Nouveau Café El Espejo, vanouds plekken waar schrijvers en kunstenaars samenkwamen.
Oud en nieuw
Ten tijde van Franco werden veel historische gebouwen rigoureus afgebroken om plaats te maken voor wolkenkrabbers en moderne kantoren. Sommige daarvan zijn inmiddels even beroemd als de oude paleizen, zoals de Torre Picasso die we vanaf de Nuevos Ministerios zien. De ministeries zijn een creatie van Franco, de Picassotoren en de andere wolkenkrabbers zijn van na zijn tijd. Ze horen bij het moderne financiële centrum van Madrid. Van hieruit keren we terug naar Bike Spain, we zijn drie uur onderweg geweest. We plakken er meteen een tocht aan vast door de oude wijken en krijgen zo een goed idee van het ontstaan en de groei van Madrid. José begint bij de middeleeuwse wijk en neemt ons dan geleidelijk mee door de tijd. Zo zien we de 15e-eeuwse kerk van San Pedro, de oudste van Madrid, en uiteraard de gloednieuwe kathedraal naast het koninklijk paleis. Op het gezellige Plaza de Santa Ana vertelt José hoe rondom dit plein een kunstenaarswijk ontstond. Dat begon met de bouw van de eerste theaters nadat de stadsmuur in de 16e eeuw was afgebroken. De theaters trokken ook schrijvers aan als Cervantes, Lope de Vega en Calderón de la Barca, van wie een standbeeld op het plein staat.
Retiro: ideaal fietspark
Nu we gewend zijn geraakt aan het fietsen in de stad, gaan we er de volgende dag zelf op uit. Via achterafstraatjes rijden we naar het Atocha treinstation uit 1892. In de oude stationshal met glas en staal is de hand van Gustave Eifel te herkennen. Hij werkte samen met de Spaanse architect Alberto Palacio Elissagne aan dit gebouw, waarin nu een mooie tropische tuin is aangelegd. De treinen vertrekken vanuit een nieuwere hal. Na een korte klim komen we in het Parque del Retiro waar in het weekend half Madrid zich verzamelt: met de wandelwagen en een sliert kinderen, op de fiets, in joggingoutfit of op skates. Bij het botenmeer trekt een klassiek strijkje veel bekijks, totdat een jazztrompettist Mozart overstemt. Oorspronkelijk was dit park uitsluitend bedoeld voor de hovelingen van koning Philips IV (1605-1665). Een eeuw later mochten ook anderen het park in, mits netjes aangekleed. Pas vanaf 1868 stond het park open voor iedereen en het is tegenwoordig een ideale plek voor fietsers. Niet te groot, maar met veel -hoe heerlijk soms- beschaduwde paden.
Racers en zondagsrijders
Na al deze ‘vingeroefeningen’ op de pedalen wordt het tijd voor het echte werk: een deel van de Anillo Verde, een 65 kilometer lang fietspad rond Madrid. De paden van deze fietsring zijn breed en prachtig aangelegd, maar het vergt wel enig gepuzzel om er te komen. Na een bezoek aan het Museo de América, ten noorden van het Parque del Oueste, proberen we de rivier over te steken om bij de Anillo Verde uit te komen. Dat valt vies tegen. We belanden in een oerwoud van snelwegen en net als we de hoop willen opgeven, zien we een fietser, die ons welwillend naar de fietsbrug over de rivier en de snelwegen leidt. We zitten nu op de Anillo Verde en fietsen onder schaduwgevende pijnbomen over het voormalige koninklijke jachtterrein Casa de Campo. Net als het Retiro is dit een typische weekendbestemming voor Madrilenen die er even uit willen zijn. Het barst er dan van de fietsers, zowel racers als zondagsrijders. De route wordt aangegeven met stevige houten kilometerpalen, die aan de bovenkant oranje zijn geschilderd. Soms weet je niet meer welke kant je uit moet. In het weekeinde is dat geen probleem, dan volg je gewoon de andere fietsers die de route op hun duimpje kennen.
Makkelijk afhaken
Wanneer we Casa de Campo verlaten, komen we in de buitenwijken van Madrid. Minder spannend, maar het fietspad voert vaak door een park. Als we een stuk langs een drukke weg rijden, moeten we regelmatig afremmen om een zijweg over te steken. Jammer, maar toch is het aardig fietsen omdat er duidelijk moeite is gedaan om het fietspad een groen uiterlijk te geven met oleanders, lavendel en nog jonge bomen. Wanneer de bomen groter zijn, zal dit er allemaal nog veel groener uitzien en ook schaduwrijker zijn. Bij de rivier de Manzanares fietsen we weer door een nieuw aangelegd park. Iets verderop trekt een heuvel de aandacht vanwege het enorme kunstwerk erbovenop van een vrouwenhoofd met hoed van cortenstaal. Via een slingerend pad kun je naar de top lopen of fietsen. Wanneer we een paar kilometer verderop een bordje tegenkomen dat naar een metrostation verwijst, besluiten we dat het genoeg is geweest. Dat is het prettige van de Anillo Verde. Als je er genoeg van hebt, kun je makkelijk afhaken. Er is altijd wel een metrostation in de buurt zodat je snel kunt terugkeren naar je hotel.
Jeannette van Ditzhuijzen is schrijfster van zowel reis- en natuurreportages als van talloze boeken. De Antilliaanse eilanden, vooral Curaçao, hebben haar grote belangstelling, sinds ze daar een aantal jaren heeft gewoond. Haar meest recente boek (najaar 2017) is een biografie van de op Curaçao geboren olympisch zwemster Enith Brigitha. Zie ook: www.DitzSchrijft.nl.
Meer lezen?
Bij Madrid denkt iedereen natuurlijk direct aan de hoofdstad van Spanje, maar Madrid is ook de regio waar deze stad ligt. En die regio biedt meer dan een metropool. Madrid is het politieke en culturele hart van Spanje, letterlijk.
Waren fietsers in Barcelona een paar decennia geleden nog een zeldzame verschijning, tegenwoordig zijn ze niet meer weg te denken uit het straatbeeld. Ook toeristen zie je steeds vaker op een tweewieler door de stad rijden. Praktischer dan bus en metro en bovendien zie je ook een stuk meer. Doen dus!
Alle ins en outs over de Spaanse vlag
In Spanje zie je de Spaanse vlag geregeld terugkomen in het straatbeeld. Opvallende kleuren en een wapen, maar waar komen deze vandaan en wat is de betekenis ervan?
