De Fallas van Valencia zijn bekend, maar wie geen zin heeft in zóveel drukte en een grote stad, kan in dezelfde tijd ook Fallas vieren in één van de vele kleinere steden en dorpen van de Comunidad Valencia. Bijvoorbeeld in Benidorm, Alicante, Gandia, Xativa en Denia. Docent Spaans Saskia van Limburg Brouwer woont een deel van het jaar in Denia en ging daar op in het feestgedruis dat wekenlang duurt.
¡Estem in Falles! De Fallas zijn begonnen! Er heerst een opgewonden, feestelijke sfeer in de stad, het voelt alsof het bijna carnaval is, of oud en nieuw. Al dagen wordt er geknald op straat, kinderen gooien rotjes en grondbloemen, opeens klinkt er ergens een zware Chinese klapper. Dan is het 2 uur en galmt er een knal alsof het een bom is. Denia is in de ban van de Fallas, elke dag een beetje meer, in aanloop naar de feesten van 16 t/m 19 maart. De afgelopen dagen is het ‘s avonds een drukte van jewelste in de stad, groepen mannen en vrouwen, kinderen en jongeren, lopen in gekleurde overalls door hun buurt naar het punt waar hun Falla opgetuigd zal worden. Iedereen doet mee. Elke buurt draagt een andere kleur overall, zo is goed te zien waar je bij hoort. De stad is verdeeld in 11 falladistricten, dus verspreid door de stad worden 11 fallas opgezet, satirische creaties van hout en papier-maché, die aan het eind van het feest in de fik worden gestoken. Elke buurt is trots op zijn falla en begeert de eerste prijs van de jury. De falla die als mooiste wordt gekozen, zal namelijk niet verbrand worden. Groepen jongeren kijken opgetogen hoe hun ninots, hun fallapoppen van een takelwagen worden geheveld, ballonnen worden opgeblazen, rotjes knallen. Het doet kinderlijk, maar ook ontroerend aan, en dat dat straks allemaal in vlammen opgaat. Ik ben benieuwd. Er wordt maanden aan gewerkt, en nu eindelijk mogen ze pronken in de straten van Denia. Ouders staan met kinderen in de rij bij Pyroshopping, de lokale vuurwerkwinkel, ze kijken naar de half opgetuigde fallas en steken rotjes af. Iedereen is blij en opgetogen. Op 16 maart, moet het klaar zijn. Een speciale jury zal daarna elke falla keuren en het echte feest kan losbarsten! ¡Vamos, ja estem in Falles!
Lees ook: de Fallas van Valencia van dag tot dag
De verkiezing van miss Falla
Al weken voor de echte Fallas losbarsten lopen prachtig geklede falleras en falleros onder begeleiding van een paso doble naar het gemeentehuis voor de Crida, de officiële opening van het feest. Het zijn vooral vrouwen en meisjes, waarvan er uit elke groep één als ‘miss Falla (Fallera mayor) is gekozen. Ook lopen een paar mannen mee. De falleros en falleras organiseren en betalen de Fallas en zorgen dat er elk jaar weer nieuwe beelden en poppen komen die in elke buurt op straat komen te staan en uiteindelijk verbrand worden. Bij het gemeentehuis staat een menigte hen op te wachten, en nodigen de twee falleras mayores in een emotionele, opzwepende toespraak hun stadsgenoten uit om de Fallas te vieren. Ze krijgen de sleutels van de stad, waar zij de komende weken over zullen waken. ¡¡¡Denia ja estem in Falles!!! schreeuwen ze, Denia is in de Fallas!! waarna er bescheiden maar mooi vuurwerk losbarst.
De kappers doen goede zaken
De feestelijkheden die leiden tot het verbranden van de Fallas op 19 maart worden voorafgegaan door voorbereidingen die een jaar duren. Er heerst een sfeer van carnaval en oud-en-nieuw tegelijkertijd. Maar het is ook een feest met een vroom randje, want uiteindelijk brengen alle falleros en falleras in een indrukwekkende optocht bloemen aan de maagd Maria, la Virgen. Denia heeft elf fallas met de namen van de buurt waar ze staan. Die buurt bedenkt, financiert en bouwt hun falla op, en de falleros en falleras kleden zich vier dagen lang in prachtige jurken en pakken. Meisjes en vrouwen van piepjong tot oud laten hun haren kunstig opsteken met gouden spelden en een grote vlecht van (meestal) kunsthaar. De kappers doen goede zaken, want voor dit kapsel wordt zo’n drie kwartier uitgetrokken. Men loopt trots door de straten, en als je met je ogen knippert, lijkt het alsof je beelden ziet uit een schilderij van de 17e eeuwse schilder Velazquez.
Jurken van 10.000 euro
Het is een grote eer om fallero of fallera te zijn en voor sommigen geldt eens fallero, altijd fallero. Je doet dat trouwens niet alleen, maar met het hele gezin. Zo komt het dat jong en oud betrokken is bij dit feest en de traditie voortleeft. Er zijn grote fallas van meer dan €30.000, en kleine fallas die minder kosten. Bij elke falla hoort ook een kinderfalla, gemaakt voor kinderen. Elke buurt kiest een falla president en deze kiest zijn koningin, de fallera mayor. Uit al deze koninginnen, wordt dé fallakoningin, de fallera mayor van alle falleros gekozen. Alle gewezen en huidige koninginnen zijn te herkennen aan een sjerp met de Spaanse kleuren. Ook dragen zij bij de bloemenoffers aan de Maagd een zwarte sluier in plaats van een witte. Tijdens de bloemenoptocht voor de Maagd, zag ik opeens dat de schoenen van de falleras matchen bij hun jurken, ze zijn van dezelfde stof gemaakt! Later hoorde ik dat een eenvoudige jurk niet minder dan €1000 kost, maar meestal geeft men veel meer uit, soms wel 10, 20 of 30.000 euro! De buurten strijden met elkaar voor de mooiste, beste Falla. Er zijn prijzen voor de verf, de bouw, het ontwerp, enz.
Het grote lentefeest
Alles rondom de Fallas heeft een betekenis, een bepaalde volgorde, een bepaald belang. Het feest wordt gehouden ter ere van de heilige Jozef, de man van Maria, die timmerman was. Op 19 maart wordt zijn naamdag gevierd. Volgens de traditie hielden de timmermannen in maart de grote voorjaarsschoonmaak waarbij ze hun atelier opruimden en hout dat ze niet meer gebruikten verbrandden. Eigenlijk is het dus een groot lentefeest. Vier dagen is de stad in een uitgelaten sfeer met bandjes die paso dobles en andere deuntjes spelen bij hun falla. Mensen zingen, dansen, er wordt overal geknald met vuurwerk. De stemming is telkens uitbundig, weer of geen weer. Dan wordt alles verbrand, als eerste de kinderfallas, en dan vanaf half 11 tot diep in de nacht de fallas grandes. De brandweer is druk in de weer van de ene naar de andere falla om in te grijpen als het misgaat. Het is enorm spannend zo dichtbij de huizen en vooral als het stevig waait. We willen erbij zijn natuurlijk. Mensen zingen, dansen, knallen, en dan wordt de falla aangestoken. Er gaat een oorverdovend vuurwerk af, de vlammen schieten de lucht in, en dan is er opeens een enorme grijze rookwolk. Oef, kuch, dat ademt niet echt lekker. Het voelt een beetje als een domper, dus vreemd genoeg heb ik na één brandende falla genoeg gezien.
Waar en wanneer zijn de Fallas?
De Fallas vinden plaats van 17 t/m 19 maart, maar in de weken ervoor zijn er ook al feestelijkheden, worden de ninots tentoongesteld en overal vuurwerk afgestoken. In deze link zie je in welke plekken in de regio Valencia Fallas worden georganiseerd. En dit is het programma in Denia. Kijk voor meer verhalen van Saskia op haar instagramaccount.
Wil je meer leuke en handige Spanjetips?
ESPANJE! is hét magazine voor iedere Spanjeliefhebber. Met ESPANJE! krijg je vier keer per jaar honderd pagina’s tips om het prachtige land aan en achter de heerlijke zonnige stranden en beroemde toeristische trekpleisters te ontdekken.
- Doe inspiratie op, onmisbaar voor je volgende Spanjereis
- Krijg tips voor onderweg en over de Spaanse gastronomie, taal en cultuur
- Altijd en overal gratis toegang tot de online edities
- Exclusieve abonneevoordelen, kortingen en winacties
- Altijd eenvoudig opzegbaar
