Noem ‘Benidorm’ en iedereen heeft meteen een beeld voor ogen. Zeer waarschijnlijk is dat geen beeld waarin begrippen als ‘duurzaamheid’ en ‘pioniersrol’ voorbijkomen. En toch is Benidorm toonaangevend als het gaat om het verduurzamen van een stad die een en al toerisme en vakantie is. Ze ontvangen er aan de lopende band prijzen vanwege hun voortvarende aanpak en worden wereldwijd als voorbeeld gezien. Richard Hogenkamp sprak een architect, en historicus en de directeur van Visit Benidorm over dit verrassende fenomeen.
De metamorfose van de Avenida del Mediterráneo is een van de meest in het oog springende voorbeelden van de verduurzaming van Benidorm. De drastische afname van het aantal auto’s komt overeen met het beeld in de rest van de stad. 70 procent van alle dagelijkse verplaatsingen gebeurt te voet. Het gebruik van openbaar vervoer en de fiets – waarvoor 134 kilometer fietspad is aangelegd – groeit jaar op jaar. ‘Het mooie is dat in de Avenida del Mediterráneo ook veel zit wat je niet ziet, en wat toch sterk bijdraagt aan de verduurzaming,’ vertelt Leire Bilbao, directeur van Visit Benidorm. Onder het wegdek ligt een vernuftig systeem om water op te vangen, of het nou motregen is of een hoosbui. ‘We proberen geen druppel verloren te laten gaan,’ vertelt Bilbao. ‘Al 36 procent van het water wordt hergebruikt. Meestal gaat het naar de landbouw, worden er parken en tuinen mee geïrrigeerd of gebruiken we het voor het schoonmaken van straten. Mede dankzij die recycling verbruiken we nu 18 procent minder water dan rond het jaar 2000. In diezelfde periode is de bevolking met 40 procent gegroeid en het aantal overnachtingen met 26 procent.’
Dit is de sterk verkorte versie van het artikel over Benidorm in het najaarsnummer van ESPANJE (4 2024). Je kunt het hele artikel lezen door het nummer hier te bestellenAltijd al vooruitstrevend
Het gemeentebestuur koos er al ruim vijftien jaar geleden voor van Benidorm een vooruitstrevende duurzame gemeente te maken. Het verbaast historicus Francisco Amillo Alegre niet. Hij bestudeerde de ontwikkeling van Benidorm van vissersdorp tot de toeristenmagneet die het nu is. ‘Al vaker was Benidorm een voorloper,’ stelt Amillo. ‘Dat begon honderd jaar geleden.’ Het was de in Benidorm geboren Pedro Cortés Barceló, steward aan boord van een cruiseschip, die het eerste toeristenhotel in Benidorm bouwde. Zijn plan bedacht hij nog net voordat het woord ‘toerisme’ in 1925 in het Spaanse woordenboek werd opgenomen. Cortés belandde op een van zijn reizen in Valparaíso in Chili, dat twee dingen gemeen heeft met Benidorm. Het ligt pal aan zee en het wordt volledig omsloten door hoge bergen. Daardoor hebben beide plaatsen een microklimaat dat precies past bij wat vakantiegangers zoeken.’ Toen Pedro Cortés zag dat zich in Valparaíso dankzij dat microklimaat een toeristische sector begon te ontwikkelen, besloot hij al zijn spaarcenten bij elkaar te vegen en in 1926 opende hij hotel Bilbaíno. Dat bestaat nog steeds.
Visionaire bikiniburgemeester
Een volgende pionier bleek Pedro Zaragoza Orts, burgemeester van 1951 tot 1967. Toen hij aantrad waren er in Benidorm 120 hotelkamers. Zaragoza snapte dat dat er veel meer konden worden als vakantiegangers minder beperkingen zouden worden opgelegd. De burgemeester vroeg dictator Francisco Franco of die Benidorm als eerste gemeente ontheffing kon geven van het bikiniverbod. En die kreeg hij. Over Pedro Zaragoza zegt historicus Amillo: ‘Je mag hem gerust een visionair noemen. Het einde van het bikiniverbod zorgde vrijwel meteen voor veel meer Noord-Europeaanse vakantiegangers.’ Minstens zo vooruitstrevend was Zaragoza’s keuze voor hoogbouw. Benidorm heeft een oppervlakte van 38 vierkante kilometer. Door de bergen rondom de stad, wordt dat nooit meer. Op 61 procent van die oppervlakte mag niet gebouwd worden, omdat het beschermd gebied is. Amillo: ‘Burgemeester Zaragoza zag de hoogte ingaan als enige logische oplossing. Hij motiveerde zijn keus door erop te wijzen dat door hoogbouw een maximaal aantal mensen de stranden zou kunnen zien en de zeelucht zou kunnen ruiken. Met de kennis van nu was het ook een erg duurzaam idee.’
Wil je meer verhalen lezen over Spanje? Bestel dan hier het tijdschrift ESPANJE!
KLIK HIER VOOR DE NIEUWSBRIEF VAN ESPANJE!
