Acequias of séquias zijn door de gemeenschap geëxploiteerde waterwerken die in Spanje en voormalige Spaanse kolonies in Amerika worden gebruikt voor irrigatie. Vooral in Spanje, de Andes, Noord-Mexico en in net zuiden van de VS zijn acequias meestal zeer oude kanalen die sneeuw uit de bergen of water uit de rivieren naar verre velden vervoeren zodat de gewassen kunnen groeien. De acequias bestaan uit een systeem van geulen, sloten, pijpen en aquaducten. De zeggenschap over de waterwerken is verdeeld onder de mensen die in het gebied wonen. Zij zien er gezamenlijk op toe dat het water eerlijk wordt verdeeld. De term acequia kan ook verwijzen naar het langgerekte centrale bassin in een Moorse tuin, zoals bijvoorbeeld in de Generalife in het Alhambra in Andalusië. De waterwerken in Andalusië zijn jarenlang verwaarloosd, maar gelukkig zijn ze nu weer ontdekt als ecologische levensaders. Vrijwilligers werken aan hun herstel.

Oeroude watersystemen in Spanje en Amerika

Het Spaanse woord acequia (en Catalaanse séquia) komt van het klassiek Arabisch as-sāqiya, dat de dubbele betekenis heeft: ‘de waterleiding’ of ‘een die water draagt’ en de ‘barmeid’ (van saqā, ‘om water te geven, drinken’). Traditioneel worden de Spaanse acequias geassocieerd met de Arabische kolonisatie van het Iberisch Schiereiland. Maar het is waarschijnlijk dat de Arabieren en Berbers die vanaf 712 in Spanje kwamen wonen enkel de irrigatiesystemen verbeterden die al sinds de Romeinse tijd of zelfs daarvoor bestonden. De techniek werd later ook toegepast in de Spaanse en Portugese koloniën. Op het eiland Madeira en in Kaapverdië worden ze levadas genoemd. Maar het is niet onmogelijk dat ook daar al oudere waterwerken bestonden. Zo is bekend dat de inheemse Huarpes in Argentinië al waterwerken hadden lang voor de Spanjaarden daar voet aan wal zetten in de 16de eeuw. In de Verenigde Staten werden de oudste acequias meer dan 400 jaar geleden aangelegd. Ze zijn vaak een primaire bron van water voor landbouw- en veeteeltbedrijven in Amerikaanse staten die ooit in Spaanse of Mexicaanse handen waren zoals New Mexico en Colorado. Als je in Spanje naar het Alhambra gaat, zul je zien hoe mooi het systeem is. Al het water dat je daar ziet in de fonteinen en dat rond de paleizen naar beneden stroomt, wordt via kanalen uit de bergen en rivieren naar de velden en paleizen geleid.

Rop Zoutberg op reportage in Granada Foto: Adriana Zoutberg

Water brengt nieuw leven in Spaanse dorpen

Helaas zijn in Spanje sommige acequias in de vergetelheid en verstopt geraakt. Gelukkig groeit het bewustzijn dat deze irrigatiewerken van levensbelang zijn voor de landbouw en voor de dorpen. In Andalusië zijn vrijwilligers begonnen om de acequias schoon te maken. Met een verbluffend resultaat. Mensen keren terug naar de dorpen om zich er weer te vestigen en het land te bebouwen. NOS-correspondent Rop Zoutberg ging voor ESPANJE! een kijkje nemen bij deze werkzaamheden in Andalusië. Je leest zijn verhaal in editie 3 2022 van ESPANJE! die in juli verschijnt. Daarbij ook tips voor wandelingen langs de kanalen en vrijwilligerswerk om te helpen bij de schoonmaak van de kanalen. Hieronder zie je een impressie van zijn reis.

Heb je zin in de Spaanse zomer? Dan hebben we goed nieuws. De nieuwe editie van ESPANJE! kun je nu pre-order bestellen met €3,50 korting. Je krijgt ESPANJE! dan rond 5 juli in de bus. Bestellen met korting kan tot maandag 24 juni om 8.00 uur. Via de pre-order krijg je €1 korting op dewinkelprijs en betaal je geen portokosten van €2,50. Je betaalt dus slechts €6,95 in plaats van €10,45. Nog voordeliger is het om een abonnement te nemen. In Nederland ontvang je voor slechts €21,95 een jaarabonnement van vier edities. Dat is nog geen €5,50 per editie. Een totale korting van bijna €10 op de winkelprijs. Bovendien krijg je dan ook een jaar lang de digitale editie ter waarde van €18 en kun je alle edities van ESPANJE! overal online lezen. Je kunt je abonnement hier afsluiten.

In de komende editie van ESPANJE! onder andere

Onze grote minigids Baskenland

Baskenland wordt steeds populairder, vooral Bilbao en San Sebastián zijn geliefde vakantiebestemmingen. Maar de dorpen, steden en het landschap ertussenin zijn vaak nog heel rustig en bijna altijd spectaculair. Baskenland is al ruim 25 jaar de favoriete reisbestemming van hoofdredacteur Marjan Terpstra. Zij heeft nu al haar tips verzameld in deze minigids. Van hotels in het groen met uitzicht op zee, tot de beste stranden, de leukste restaurants, fijne kleine musea en de mooiste routes. De onmisbare gids voor iedereen die deze zomer naar Baskenland gaat.

Met de camper (of tent) dwars door de Pyreneeën

Nog zo’n topbestemming voor de zomer: de Pyreneeën. Chantal Antheunisse is dol op adrenalinesporten en trok met haar camper via Aragón en Navarra van Catalonië naar Baskenland. Onderweg ging ze klimmen, raften, wandelen en fietsen. Ze neemt je mee van oost naar west en geeft bij elke actieve stop een camper- of kampeertip.

Ultieme strandgids Valencia

Jessica Sindelka woont en werkt al een paar jaar in Madrid. Maar als ze even vrij is zit ze op het strand van Valencia. En ze is niet de enige want Valencia wordt ook wel Playa de Madrid genoemd. Feestbeest en lekkerbek als ze is kent ze alle leuke tentjes aan de stadstranden. Maar ze weet ook waar de leukste plekken zijn om te relaxen, sporten en dansen. Dus ga je een paar dagen naar Valencia, of ben je in de buurt? Met de tips van Jessica wordt het nog leuker.

Oviedo, Parijse allure in de bergen

Deze keer nemen we je ook graag mee naar Oviedo, een stad met Parijse allure omringd door ruige natuur waar beren en wolven leven. In de winter kan in dit deel van Asturië zelfs twee meter sneeuw vallen, maar in de zomer is het er groener dan groen en genieten de mensen er van het leven. We verbleven er in Casa Rural Selmo, midden tussen de koeien maar toch met heerlijke stranden en maar liefst drie mooie steden in de buurt: Oviedo, Avilés en Gijón. Eigenlijk zijn dit soort B&B’s geheimtips die we liever voor onszelf houden. Toch delen we ze graag met onze lezers en we mogen zelfs drie nachten weggeven in dit kleine paradijsje.

Roadtrip langs de costa’s: maak 5 x kans op een verblijf

Overal in Spanje heb je B&B’s en andere accommodaties van Vlamingen en Nederlanders maar vooral aan de costa’s. Ideaal voor als je goede tips wilt, niet alleen voor je vakantie maar misschien ook omdat je zelf in Spanje wilt gaan wonen. De eigenaren van 5 accommodaties die liggen aan de costa’s van de regio’s Valencia en Andalusië vertellen over hun droomplek, geven tips en verloten ieder drie nachten onder de abonnees van ESPANJE!.

Tips voor 24 uur in Tossa de Mar aan de Costa Brava

Tossa de Mar is zo’n plek waar we steeds willen terugkeren. Net als de kunstenaars die er in de jaren dertig van de vorige eeuw neerstreken raakten we er betoverd door het licht, de opkomende zon boven de golven, de maan boven de nachtelijke zee. Maar we werden ook blij van de tossenses, die werken in de boetiekjes, restaurants en hotels. Het zijn vaak familiebedrijven in eeuwenoude huizen waar ze zelf opgroeiden. Ze hebben gezien hoe het massatoerisme hun dorp overspoelde. Gelukkig zijn er nog momenten dat het er rustig is en daar kunnen zij maar ook wij van genieten. In deze editie geven we tips voor 24 uur in Tossa. Van stranden, lekker eten, shoppen en varen tot wandelen en slapen.

De mysterieuze meren van Ruidera

ESPANJE-eindredacteur Tanja Timmerman beleefde samen met hond Fieke in haar camper avonturen aan de meren van Ruidera, volgens Don Quichot en Sancho Panza een plek vol magie. Het merengebied ligt als een groene en blauwe oase in La Mancha. In de zomer vieren de Madrilenen er vakantie, maar in het voor- en najaar is het er rustig en kun je er eindeloos wandelen.

Op bezoek bij de makers van sherryazijn en sherryvaten

Aafke Jochems reist voor ESPANJE! door heel Spanje op zoek naar bijzondere producten. Of het nu kikkererwten zijn of saffraan of amandelen… Aafke stapt op de boeren af en portretteert ze met haar camera en haar pen. Deze keer was ze in Jerez de la Frontera. Niet om sherry te drinken, maar om te zien hoe sherryazijn wordt gemaakt en hoe de wijnvaten met de hand worden gemaakt. Het levert een prachtige reportage op.

Ontdek de Camino Sanabrés langs thermen en wijngaarden

Huib Afman heeft zich voorgenomen om alle caminos die er zijn te lopen en hij is al aardig op weg. Dit keer liep hij de Camino Sanabrés door Castilië-León en Galicië. In Ourense kwam hij helemaal tot rust in de warme thermen die daar overal te vinden zijn. Ideaal voor ieder jaargetijde want het water is altijd lekker warm.

Acequias: ecologische levensaders van Spanje