De abanico – net als de stier en de gitaar een van dé symbolen van Spanje. Van de werken van de oude meesters tot het hedendaagse straatbeeld, er wordt al eeuwen gewapperd en gewaaierd. En niet alleen ter verkoeling. In tijden waarin whatsapp science-fiction en openlijk flirten een zonde was, was dit elegante accessoire een fantastisch middel om geheime liefdesberichten uit te wisselen.

Zolang mensen het warm hebben bestaan er al waaiers. In de 15e eeuw verruilde de Europese hofdame het palmblad of de pauwenveer voor de uitvouwbare waaier die was meegekomen van handelsreizen naar het Verre Oosten. En hoewel hij weer praktischer van aard is geworden, heeft de gemiddelde Spaanse vrouw nog steeds een waaier in haar handtas.

Status

Aanvankelijk werd de waaier alleen in adellijke kringen gebruikt. Met prachtige afbeeldingen en kostbare materialen konden de dames zich al koelte toewuivend onderscheiden en hun status benadrukken. Er werden juweeltjes van waaiers vervaardigd, met dure stoffen als zijde, kant en fluweel, voor de hofdames beschilderd door beroemde schilders of bezet met parels en veren. En nog zijn er waaiers in alle soorten en maten. Van heel goedkope van een paar euro, tot rijkversierde vintage-exemplaren waar soms wel €500 voor wordt neergeteld. In het koninklijk paleis van Aranjuez iets onder Madrid is in een prachtige overzichtstentoonstelling te zien hoe de waaier zich in de loop der eeuwen als mode-item heeft ontwikkeld

Onopvallend flirten

Ingesnoerd in korsetten en alles verhullende japonnen met meerdere lagen viel het soms niet mee om het hoofd koel te houden. En dat was beslist niet alleen letterlijk! Onder het waakzame oog van moeders en chaperonnes was het voor jong verliefden en aanbidders lastig flirten, verleiden en privégesprekjes voeren. Dat noopte tot creativiteit en daar kwam de waaier van pas! Er ontwikkelde zich een heuse waaiertaal. Met subtiele bewegingen, aanrakingen en waaiertempo’s lieten de jongedames aan hun aanbidders weten hoe de vlag erbij hing. De jagende jongeman kon het meisje van zijn dromen maar beter niet alleen diep in de ogen kijken!

Waaiertaal

Met de waaier kon het allemaal gezegd en geregeld worden. Hoewel in onbruik geraakt weten veel Spanjaarden nog steeds wat de signalen betekenen. De symbolen worden ook nog regelmatig door flamencodansers gebruikt. Kijkt een schone Spaanse een man diep in de ogen en waaiert ze snel met de waaier, dan is er geen houden meer aan: ‘Ik ben stapelgek op je,’, zegt ze. Waaiert ze traag of opent en sluit ze haar waaier langzaam, dan is ze getrouwd en laat de man in kwestie haar volkomen koud. Waaiertaal is eigenlijk heel logisch en komt vaak overeen met de lichaamstaal die wij kennen. Sluit een vrouw een waaier langzaam, dan is ze wel in voor iets. Sluit ze hem snel, dan is dat een resolute afwijzing. Laat ze haar waaier vallen, dan is het hek van de dam: ‘I’m yours,’ zegt ze. Maar als ze hem gebruikt als bescherming tegen de zon, dan kunnen de mannen het wel schudden. Tikt ze ermee tegen een voorwerp, dan is de boodschap ook duidelijk: deze dame is ongeduldig. Laat ze hem over haar ogen glijden, dan kun je maar beter zo snel mogelijk wegwezen. Smijt ze haar waaier neer, dan is het over en uit. Soms zijn de boodschappen veel subtieler. Als een vrouw stiekem een afspraakje wilde maken met haar geheime minnaar, dan telde ze met haar vingers het aantal baleinen op haar waaier dat overeenkwam met het tijdstip waarop ze wilde afspreken. Daarna bracht ze de waaier naar haar oor, waarmee ze wilde zeggen: ‘Niet doorvertellen hè, dit is ons geheimpje!’.

Deze tekst is eerder verschenen in ESPANJE! en werd geschreven voor Tanja Timmerman. Informatie kan achterhaald zijn.

Meer lezen?

Spaans leren: alles wat je moet weten om de Spaanse taal te leren

Zou jij ook zo graag Spaans spreken en verstaan? In dit artikel lees je precies wat je kunt doen om dat voor elkaar te krijgen. ¡Mucha suerte!

Córdoba

De weg naar Granada en Sevilla weten we inmiddels wel te vinden, maar Andalusië kent nog zo’n pareltje: Córdoba. Ook hier kun je genieten van de mix van de Moorse, christelijke en Joodse cultuur met als hoogtepunt de prachtige Mezquita. Ga bij voorkeur in mei, tijdens het oer-Spaanse patiofestival.

Wil je meer leuke Spanjetips?

Lees dan ook het mooie tijdschrift ESPANJE!

Vier x per jaar 100 pagina’s inspiratie
Elke keer weer honderden tips
Roadtrips, steden, natuur, cultuur, wonen en lifestyle
Vier edities voor slechts €21,95
Dat is 25% korting op de winkelprijs van €31,80
Ook ons digitale archief in je mailbox
Je regelt het meteen via deze link

ESPANJES ultieme tapas top 10

Tapa is het Spaanse woord voor ‘deksel’ en dat is dan ook precies waar het hapje van oorsprong voor werd gebruikt. Met het warme Spaanse weer komen insecten graag af op een fris glaasje bier of wijn, en om ervoor te zorgen dat die indringers niet in het glas vallen, werd het glas afgedekt met een tapa: een hartig hapje op een schoteltje.

Heb je zin in de Spaanse zomer? Dan hebben we goed nieuws. De nieuwe editie van ESPANJE! kun je nu pre-order bestellen met €3,50 korting. Je krijgt ESPANJE! dan rond 5 juli in de bus. Bestellen met korting kan tot maandag 24 juni om 8.00 uur. Via de pre-order krijg je €1 korting op dewinkelprijs en betaal je geen portokosten van €2,50. Je betaalt dus slechts €6,95 in plaats van €10,45. Nog voordeliger is het om een abonnement te nemen. In Nederland ontvang je voor slechts €21,95 een jaarabonnement van vier edities. Dat is nog geen €5,50 per editie. Een totale korting van bijna €10 op de winkelprijs. Bovendien krijg je dan ook een jaar lang de digitale editie ter waarde van €18 en kun je alle edities van ESPANJE! overal online lezen. Je kunt je abonnement hier afsluiten.

In de komende editie van ESPANJE! onder andere

Onze grote minigids Baskenland

Baskenland wordt steeds populairder, vooral Bilbao en San Sebastián zijn geliefde vakantiebestemmingen. Maar de dorpen, steden en het landschap ertussenin zijn vaak nog heel rustig en bijna altijd spectaculair. Baskenland is al ruim 25 jaar de favoriete reisbestemming van hoofdredacteur Marjan Terpstra. Zij heeft nu al haar tips verzameld in deze minigids. Van hotels in het groen met uitzicht op zee, tot de beste stranden, de leukste restaurants, fijne kleine musea en de mooiste routes. De onmisbare gids voor iedereen die deze zomer naar Baskenland gaat.

Met de camper (of tent) dwars door de Pyreneeën

Nog zo’n topbestemming voor de zomer: de Pyreneeën. Chantal Antheunisse is dol op adrenalinesporten en trok met haar camper via Aragón en Navarra van Catalonië naar Baskenland. Onderweg ging ze klimmen, raften, wandelen en fietsen. Ze neemt je mee van oost naar west en geeft bij elke actieve stop een camper- of kampeertip.

Ultieme strandgids Valencia

Jessica Sindelka woont en werkt al een paar jaar in Madrid. Maar als ze even vrij is zit ze op het strand van Valencia. En ze is niet de enige want Valencia wordt ook wel Playa de Madrid genoemd. Feestbeest en lekkerbek als ze is kent ze alle leuke tentjes aan de stadstranden. Maar ze weet ook waar de leukste plekken zijn om te relaxen, sporten en dansen. Dus ga je een paar dagen naar Valencia, of ben je in de buurt? Met de tips van Jessica wordt het nog leuker.

Oviedo, Parijse allure in de bergen

Deze keer nemen we je ook graag mee naar Oviedo, een stad met Parijse allure omringd door ruige natuur waar beren en wolven leven. In de winter kan in dit deel van Asturië zelfs twee meter sneeuw vallen, maar in de zomer is het er groener dan groen en genieten de mensen er van het leven. We verbleven er in Casa Rural Selmo, midden tussen de koeien maar toch met heerlijke stranden en maar liefst drie mooie steden in de buurt: Oviedo, Avilés en Gijón. Eigenlijk zijn dit soort B&B’s geheimtips die we liever voor onszelf houden. Toch delen we ze graag met onze lezers en we mogen zelfs drie nachten weggeven in dit kleine paradijsje.

Roadtrip langs de costa’s: maak 5 x kans op een verblijf

Overal in Spanje heb je B&B’s en andere accommodaties van Vlamingen en Nederlanders maar vooral aan de costa’s. Ideaal voor als je goede tips wilt, niet alleen voor je vakantie maar misschien ook omdat je zelf in Spanje wilt gaan wonen. De eigenaren van 5 accommodaties die liggen aan de costa’s van de regio’s Valencia en Andalusië vertellen over hun droomplek, geven tips en verloten ieder drie nachten onder de abonnees van ESPANJE!.

Tips voor 24 uur in Tossa de Mar aan de Costa Brava

Tossa de Mar is zo’n plek waar we steeds willen terugkeren. Net als de kunstenaars die er in de jaren dertig van de vorige eeuw neerstreken raakten we er betoverd door het licht, de opkomende zon boven de golven, de maan boven de nachtelijke zee. Maar we werden ook blij van de tossenses, die werken in de boetiekjes, restaurants en hotels. Het zijn vaak familiebedrijven in eeuwenoude huizen waar ze zelf opgroeiden. Ze hebben gezien hoe het massatoerisme hun dorp overspoelde. Gelukkig zijn er nog momenten dat het er rustig is en daar kunnen zij maar ook wij van genieten. In deze editie geven we tips voor 24 uur in Tossa. Van stranden, lekker eten, shoppen en varen tot wandelen en slapen.

De mysterieuze meren van Ruidera

ESPANJE-eindredacteur Tanja Timmerman beleefde samen met hond Fieke in haar camper avonturen aan de meren van Ruidera, volgens Don Quichot en Sancho Panza een plek vol magie. Het merengebied ligt als een groene en blauwe oase in La Mancha. In de zomer vieren de Madrilenen er vakantie, maar in het voor- en najaar is het er rustig en kun je er eindeloos wandelen.

Op bezoek bij de makers van sherryazijn en sherryvaten

Aafke Jochems reist voor ESPANJE! door heel Spanje op zoek naar bijzondere producten. Of het nu kikkererwten zijn of saffraan of amandelen… Aafke stapt op de boeren af en portretteert ze met haar camera en haar pen. Deze keer was ze in Jerez de la Frontera. Niet om sherry te drinken, maar om te zien hoe sherryazijn wordt gemaakt en hoe de wijnvaten met de hand worden gemaakt. Het levert een prachtige reportage op.

Ontdek de Camino Sanabrés langs thermen en wijngaarden

Huib Afman heeft zich voorgenomen om alle caminos die er zijn te lopen en hij is al aardig op weg. Dit keer liep hij de Camino Sanabrés door Castilië-León en Galicië. In Ourense kwam hij helemaal tot rust in de warme thermen die daar overal te vinden zijn. Ideaal voor ieder jaargetijde want het water is altijd lekker warm.

Abanicos, de kunst van het verleiden