De internationale flamencotop en -voorhoede strijkt voor de zevende maal in Nederland neer tijdens de Flamenco Biënnale Nederland. Het tweejaarlijkse muziek- en dansfestival signaleert sinds 2006 de nieuwste ontwikkelingen in de flamenco en brengt eigenzinnige makers, grote sterren en jong talent. Ook deze editie biedt de Biënnale weer een verrassende staalkaart van de hedendaagse flamencokunst, met voorstellingen en concerten waarin de oude traditie in spannende dwarsverbanden verschijnt en allianties aangaat met hedendaagse dans en muziek, jazz, klassiek, barok, oosterse muziek.
In de omvangrijkste editie in haar bestaan toont het festival dit jaar flamenco in alle toonaarden en schakeringen, drie weken lang (18 januari tot en met 10 februari) in acht steden, op meer dan 25 locaties. De ruim 50 voorstellingen en concerten worden omlijst door een gevarieerd contextprogramma met masterclasses & workshops, lezingen, films & documentaires, kinder-, jeugd- en amateurvoorstellingen.
Flamenco op het scherpst van de snede, ritmes die ontroeren, raken en ontregelen. Dát is de Flamenco Biënnale. Ook deze editie zetten we Nederland weer in beweging met een prikkelend en zinderend programma, waaronder twee eigen producties, uitgevoerd door een nieuwe lichting flamencomakers die met veel plezier over de grenzen van het genre kijkt. Ook tonen we de vitale kracht van flamenco in een ‘Flamenco Inclusivo’ programma – flamenco voor iedereen.
Iconen en Pioniers
Het festival opent en sluit af met geruchtmakend werk van twee gezichtsbepalendedansers/choreografen van de 21ste eeuw: Andrés Marín en Israel Galván. Beiden, ‘flamenco’ in al hun vezels, breken in hun voorstellingen radicaal met de gevestigde flamencocodes.
- In zijn D.Quixote strijdt Marín in het Internationaal Theater Amsterdam (ITA, 18/01) tegen de windmolens van de traditie, speels, haarscherp en uiterst virtuoos op voetbalschoenen en een skateboard.
- In La Fiesta neemt Galván, enfant terrible van de flamenco, ons met mee naar de‘afterparty’, de nachtelijke ‘juergas’ waar tot in de kleine uurtjes wordt geïmproviseerd. Galván verzorgt met dit ‘anti-feest’ een spectaculaire en rebelse afsluiting van deze zevende editie in Theater Rotterdam (TR, 10.02).
Nieuwe vrouwelijke voorhoede
Naast de mannelijke iconen presenteert het festival een nieuwe generatie vrouwelijke flamenco (dans)makers. Zij voeren op dit moment de toon in het flamencopanorama. We zetten met veel plezier de spotlight op Patricia Guerrero, Leonor Leal, Vanesa Aibar, Olga Pericet (dans), Rosario La Tremendita en Gema Caballero (zang) en Antonia Jiménez (gitaar). Sterke flamencovrouwen, die ieder op hun eigen manier hun verhaal vertellen en de flamenco vernieuwen in het voetspoor van de pioniers.
- Patricia Guerrero is de Dancer in Focus van deze editie. De jonge Guerrero, nieuwe ster in wording, is een sprankelend flamencolichaam vol emotie dat tot uitbarsting komt in de meest fantastische geometrische vormen. In Distopía, haar nieuwste werk, zet de danseresuit Granada een gedurfde stap in haar carrière. De ‘hand van de maestro’ Andrés Marín, inwiens Don Quijote zij een glansrol vervult, is voelbaar. Distopía reist na de wereldpremière op de biënnale van Sevilla naar Nederland en is te zien in Utrecht, Maastricht en Den Haag.Guerrero danst eveneens als ‘special guest’ bij de tournee van gitarist Dani de Morón enverzorgt de traditionele openbare masterclass dans in de OBA.
- Danseres/choreograaf Leonor Leal, die in 2017 schitterde in Fantasía para Violonchelo y Flamenco, creëert in Nocturno samen met percussionist Antonio Moreno en gitarist Alfredo Lagos een intiem verbond tussen flamencodans en klankruimte. Nocturno is te zien in Amsterdam, Amersfoort, Utrecht en Groningen.
- Vanesa Aibar, die in 2016 haar Nederlandse debuut maakte in Amor Brujo met het Concertgebouworkest, presenteert nu haar eerste solovoorstelling Sierpe, die in Theater Rotterdam in wereldpremière gaat. Aibar danst deze editie ook bij onze creatie met het Amir elSaffar Ensemble.
- Olga Pericet laat in La Flor que quiso ser espina een persoonlijke bewegingstaal zien, energiek en poëtisch, hedendaags met een vleugje clásico español. Zij wordt begeleid door de vrouwelijke flamencogitarist Antonia Jiménez en topzangers Miguel Lavi en Miguel Ortega (ITA, 19/01).
Muzikale Dialogen en Dwarsverbindingen
Onder de noemer This is (not) Flamenco presenteren we onze eigen creaties en nieuwe (co)producties met kleurrijke flamencovergezichten waarin de oude kunstvorm spannend en eigentijds klinkt of waar Flamenco & Orient anno 2019 bij elkaar worden gebracht.
- Onze eerste festivalcreatie 2019 is een coproductie met Slagwerk Den Haag. In ¡Kick- Pluck – Planta – Tacón – Tap- Clap- Clack! ratelt de flamencoritmiek in alle toonaarden. De rising flamencostar en fenomenale ritmebox Eduardo Guerrero en de mannen van deslagwerkgroep dagen elkaar uit in een spannende ‘battle’. Roffelende voeten, klappendehanden, knippende vingers, klepperende castagnetten, haarscherp getimede olé’s. Geen kunstvorm zo percussief als flamenco.
- Het Spaanse kamermuziekensemble Trio Arbós laat met cantaor Rafael de Utrera horen dat oude flamencostijlen ook in nieuwe hedendaagse composities de zielen roert. Flamenco Envisioned, exclusief te horen in het Muziekgebouw aan ’t IJ, is een samenwerking metInstituto Cervantes.
Flamenco & Orient
- In Luminescencia, de tweede festivalcreatie 2019 in coproductie met Fondation Royaumont brengt de Irakees-Amerikaanse jazztrompettist Amir ElSaffar de flamencotraditie via sierlijke arabesken terug naar de bron van de oude Arabische maqams, met o.a. Gema Caballero(zang), Pablo Martin Jones (percussie), Vanesa Aibar (dans).
- Het Spaanse barokensemble Accademia del Piacere o.l.v. Fami Alqhai slaat met de Tunesische zangeres Ghalia Benali en sopraan Marívi Contreras via de flamenco een muzikale brug tussen oost en west in Romances: Entre oriente y Occidente. Met trots noemen we hier als gitarist onze ‘eigen’ Tino van der Sman.
- Andalusië, de muzikale kweekvijver waaruit de flamenco ontstond, is het thema vanMuwashahat, Travelling through Al-Andalus, van de Nederlandse saxofonist Maarten Ornstein, theorbespeler Mike Fentross en de Libanese zangeres Rima Khcheich. Zij reizen tijdens het festival in drie steden door het rijke Moorse muzikale erfgoed van de flamenco.Levende traditie – StringsNaast experiment en vernieuwing toont de Flamenco Biënnale de traditie in volle beweging: onversneden, klassiek, beetje rauw en ‘pur sang’. Ditmaal vanuit het thema Strings en natuurlijk via de cante, de oude flamencozang.
- Dani de Morón is onze ARTIST IN RESIDENCE 2019. Hij vertegenwoordigt de nieuwe gitaargeneratie. Met een ‘all star’ formatie van o.a. drie zigeunerzangers Duquende, Antonio Reyes, Jesús Méndez, zet De Morón de flamencotraditie swingend in de 21ste eeuw.
- Ook het verbluffende gitaartalent David Carmona, door gitaarmaestro Manolo Sanlucar ‘als zijn enige erfgenaam’ bestempeld, komt verrassen. Hij presenteert zijn debuutalbum Sueños de Locura (Dromen van Waanzin), met zanger ‘Kike’ Morente – zoon van de legendarische zanger Enrique Morente.
Peter Kalb ‘el Periquín vertegenwoordigt deze editie de ‘Nedergitaartop’, naast eerder genoemde Tino van der Sman. In zijn Tribute to Michael Jackson laat hij horen hoe ‘flamenco’de King of Pop wel niet was. Tijdens zijn tournee wordt El Periquín begeleid door toetsenistMartin Fondse, Boy Edgar winnaar.Flamenco & Jazz
De jazzflamenco maakt een bloeiperiode door. Deze editie presenteren we:
- Dwarsfluitist Sergio de Lope en zijn kwintet die met special guest Alfonso Aroca (dé ontdekking van de Flamenco Biënnale editie in 2017) een energie-boost komt geven voor de kille eerste maanden van het jaar.
- Jazztoetsenist Tony Roe (Tin Men and The Telephone) en topgitarist José Quevedo ‘Bolita’ ontmoetten elkaar op de Flamenco Biënnale 2015 en dat smaakte naar meer. In DeDos gaan zij vierhandig en vingervlug op verkenningstocht door de flamenco. Een ‘work in progress’dat eerst te horen is op de komende November Music en in finale vorm tijdens ons festival.
- Zangeres Rosario ‘La Tremendita’ staat haar mannetje in de flamencowereld. We kennen haar als vaste cantaora bij superstar Rocío Molina en van onze eigen creatie Qasida (2011). Deze biënnale brengt ze als singer-songwriter haar nieuwste project Delirium Tremens, waar ze in trio formaat (bas, drums) de oude zang naar nieuwere jazzy terreinen brengt.
- Een spannend project is Caótico van Bolita Big Band, waarin José Quevedo en zijn Spaanse basisformatie van percussionist Paquito González, bassist Pablo Martín en zanger El Londro,samen met de Nederlands-Spaanse saxofonist Bernard van Rossum en zeven blazers van zijn eigen big band, de composities van Quevedo laten spetteren.
Flamenco Inclusivo| Flamenco voor Iedereen
We organiseren deze editie, op drie avonden, ons eerste Flamenco Inclusivo programma metCompañía José Galán. In Sueños reales, Cuerpos posibles (Real Dreams, Possible Bodies) laat José Galán met twee dansers met een fysieke en cognitieve beperking de vitale kracht van flamenco voelen. De voorstelling wordt gevolgd door de eindpresentatie van een workshoptraject voor dansers en jonge volwassenen met een beperkingen, dat we organiseren in samenwerking met Cultuurhuis Wherelant Purmerend & Lucía Marthas Institute of Performing Arts.
Locaties:
Amsterdam, Internationaal Theater Amsterdam (ITA), De Balie, Bellevue, Muziekgebouw aan ‘t IJ,Bimhuis, Podium Mozaïek, OBA, Lloydhotel, Chassé Studios, De Hallen West.
Rotterdam, De Doelen, Theater Rotterdam, LantarenVenster, Grounds, Codarts.
Utrecht, Schouwburg Utrecht, TivoliVredenburg, Instituto Cervantes.
Den Haag, Zuiderstrandtheater,
Nieuwe Kerk, De Nieuwe Regentes.
Eindhoven, Muziekgebouw Frits Philips.
Amersfoort, Theater De Lieve Vrouw.
Maastricht, Theater aan ’t Vrijthof.
Antwerpen, De Roma.Gent, De Centrale.
Zie voor het complete programma: www.flamencobiennale.nl
