Een van de goede Spaanse gewoontes is de ‘doggy bag’. Niemand kijkt er raar van op als je vraagt of je de overgebleven calamares, salade of tortilla mee mag nemen in een ’taper’, of ’tupper’ zoals ze dat noemen. Om een ‘bolsita’, een zakje vragen werkt ook. In Nederland heerst er volgens onderzoek nog veel schaamte om te vragen of je de restjes mee naar huis mag nemen. In Spanje zien we het tegenovergestelde. Regelmatig merken we dat het door restaurants zelfs actief wordt aangeboden. Niet gek want er wordt al sinds 2022 gewerkt aan een wet om dat te verplichten, de zogenaamde ley de prevención de las pérdidas y el desperdicio alimentario, kort gezegd de wet tegen voedselverspilling.
Heerlijk nog even in de koekenpan in je huis of appartement, en smullen maar
De wet die op 9 januari 2024 werd goedgekeurd door de Spaanse ministerraad bepaalt dat restaurants, bars en supermarkten die onnodig voedsel weggooien hoge boetes kunnen krijgen van €60.000 tot wel €500.000. Tijdens een persconferentie zei minister van Landbouw, Visserij en Voeding, Luis Planas, dat deze wet moet leiden tot meer ‘economische efficiëntie’ en ‘milieubewustzijn’ waarbij het onnodige verlies van natuurlijke hulpbronnen wordt tegengegaan. Tevens is de wet gericht op meer sociale rechtvaardigheid. De bedoeling is dat de wet op 1 januari 2025 in werking treedt om alle partijen de tijd te geven zich aan te passen.
Doggy bag meegeven wordt verplicht in Spanje
De minister zei dat er een ‘prioriteitenhiërarchie’ komt voor de bestemming van voedsel dat onvermijdelijk verspild wordt. Daarbij is de hoogste prioriteit altijd de consumptie door mensen, door middel van donatie of herverdeling van voedsel. Om dat mogelijk te maken moeten restaurants en supermarkten en andere sectoren waar voedsel wordt verspild overeenkomsten sluiten met bedrijven, sociale initiatieven, non-profitorganisaties of voedselbanken. Kleinere winkels worden vrijgesteld van de verplichting om deze donatieovereenkomsten te sluiten. Horecabedrijven krijgen daarnaast de verplichting om ongeconsumeerd voedsel zonder enige extra kosten mee te geven aan klanten in herbruikbare of gemakkelijk recyclebare verpakkingen. All you can eat en buffetrestaurants worden uitgezonderd van deze verplichting. Als restaurants deze maatregel niet naleven, riskeren ze een boete van €2.000. Er moet echter wel worden betaald voor eenmalige plastic verpakkingen zoals voorgeschreven in de afvalwet 7/2022.
Lees ook: tien fijne Spaanse gewoontes
Spanje stimuleert ook seizoensgebonden producten
De tweede prioriteit is om voedsel dat niet is verkocht maar nog steeds in optimale consumptieconditie verkeert om te zetten in andere producten, zoals sappen of jam. Wanneer voedsel niet meer geschikt is voor menselijke consumptie, is de voorkeursvolgorde achtereenvolgens diervoeder, gebruik als bijproducten in een andere industrie en tot slot het verkrijgen van compost of biobrandstoffen. Zoals Planas benadrukte, is het duurste voedsel ‘dat wat in de prullenbak belandt’. De wet voorziet ook in maatregelen om een betere afzet te creëren voor producten die als ‘lelijk, onvolmaakt of weinig esthetisch’ worden beschouwd. Ook zal het gebruik van seizoensgebonden, lokale of biologische producten worden bevorderd.
Nu al minder verspilling in Spanje
Volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) wordt wereldwijd jaarlijks ongeveer 1.300 miljoen ton voedsel verspild, wat neerkomt op 30% van de geproduceerde voedingsmiddelen. In Spanje registreerden Spaanse huishoudens in 2022 een verspilling van 1.170,45 miljoen kilo of liter, een daling van 6,1% ten opzichte van het voorgaande jaar en een daling van 13,5% ten opzichte van 2019. Zo verspilde elk Spaans huishouden in 2022 gemiddeld ongeveer 65,5 kilo of liter voedsel en drank. Onbewerkte producten werden het meest verspild, hoewel het percentage in 2022 met 9% daalde ten opzichte van 2021. Wat betreft bereide gerechten, steeg hun verspilling met 6,7% ten opzichte van 2021. Buiten het huishouden steeg de voedselconsumptie in 2022 met 6,1%, maar was er een afname van 11,3% in verspilling. Hieronder zie je hoeveel verspilling er was in de andere Europese landen.
Voedselverspilling in Europa
