Het Drents Museum brengt van 28 januari tot en met 2 juni 2024 een ode aan de grootste nog levende realistische kunstenaar van Spanje, Antonio López. Het is de eerste solotentoonstelling van de 88-jarige kunstenaar in Nederland. Behalve schilderijen en tekeningen zullen er ook beelden te zien zijn, waaronder twee babyhoofden van twee meter hoog.

Na tentoonstellingen in onder meer New York, Parijs, Tokyo en Barcelona laat het Drents Museum met Antonio López – Meester van het Spaans realisme de eerste museale solotentoonstelling van deze kunstenaar in Nederland zien. De tentoonstelling staat stil bij zijn diverse oeuvre, bijzondere manier van werken en realistische details. Onder andere portretten, interieurs, stadsgezichten én beelden van de Spaanse kunstenaar worden getoond. De expositie is een samenwerking met La Pedrera in Barcelona, waar deze eerder te zien was. Topstukken in Assen zijn de twee metershoge babyhoofden van 850 kilo Carmen dormida (Carmen slaapt) en Carmen despierta (Carmen is wakker), die afkomstig zijn uit Lleida.

Antonio López aan het werk in Madrid

Grootste realistische kunstenaar van Spanje

Antonio López García werd geboren in Tomelloso op 6 januari 1936, net voor de Spaanse Burgeroorlog uitbrak. In tegenstelling tot andere Spaanse kunstenaars die het experiment opzochten, zoals Picasso, Miró en Dalí, koos hij voor het hyperrealisme dat hij erfde van illustere voorgangers als Goya en Velázquez. Vooraanstaande kunstcritici zien hem als de grootste nog levende realistische kunstenaar. Zijn bijzondere manier van werken stond centraal in de bekroonde film El Sol del Membrillo, geregisseerd door Victor Erice in 1992. De film belicht López’s strijd om een kleine kweepeerboom in zijn achtertuin te schilderen en tekenen en zijn veeleisende manier van werken.

Jarenlang schilderproces

Een ander voorbeeld is Het diner (1971-1980), waarin hij zijn vrouw en dochter schilderde tijdens het eten. Opvallend is de datum van het schilderij: hij beschouwde het pas een decennium later als voltooid, een opmerkelijk vast gegeven in zijn carrière. Zelfs de Spaanse koninklijke familie moest eraan geloven. Hij begon in 1993 in opdracht aan La Familia de Juan Carlos I, maar legde er pas eind 2014 de laatste hand aan, nadat Juan Carlos al was opgevolgd door zijn zoon Felipe VI.

Antonio López voor het portret van de koninklijke familie in zijn atelier

Boerenzoon wordt kunstenaar

Aanvankelijk leek het erop dat Antonio de familietraditie zou voortzetten en boer zou worden. Maar zijn vroege tekentalent trok de aandacht van zijn oom Antonio López Torres, een lokale landschapsschilder, die hem zijn eerste lessen gaf. Tussen 1950 en 1955 studeerde hij kunst aan de Real Academia de Bellas Artes de San Fernando, waar hij verschillende prijzen won. Daar ontmoette hij ook zijn latere vrouw María Moreno. Zijn werk had aanvankelijk wat surreële elementen, maar in de jaren 60 kreeg “de fysieke wereld meer prestige in mijn ogen”, zoals hij zelf zei. Hij schilderde vanaf begin jaren 60 al realistische panoramische uitzichten van Madrid en bleef daarnaast trouw aan vertrouwde onderwerpen, zoals afbeeldingen van vrouwen, alledaagse objecten, desolate ruimtes, en beelden van zijn tuin en landschap.

La Cena, een portret van zijn vrouw en dochter

Persoonlijk en universeel

Gedurende het grootste deel van zijn carrière werkte Antonio López García te midden van een artistieke cultuur gedomineerd door abstractie en later door conceptuele stromingen. Sommige moderne kunstenaars bekritiseerden hem vanwege zijn gebrek aan experiment. Zijn prestige groeide echter geleidelijk onder invloed van nieuwe Europese figuratieve tendensen en Amerikaans hyperrealisme. López won sindsdien talloze prijzen, waaronder de Velázquez Prijs voor Schone Kunsten in 2006. Hij werd in 2004 benoemd tot erelid van de Academy of Arts and Letters in New York. Zijn werk bevindt zich in verschillende belangrijke Amerikaanse museumcollecties. In zijn vroege werken werd de invloed van de Spaanse traditie van het realisme al duidelijk zichtbaar. López heeft een uitzonderlijk vermogen om het alledaagse leven vast te leggen met een precisie die verder gaat dan louter observeren. Zijn schilderijen getuigen van een diep begrip van het menselijk bestaan en een liefdevolle weergave van de wereld om hem heen. López blijft daarbij altijd trouw aan zijn Spaanse roots. Zijn artistieke reis is ook gevormd door zijn relaties en vriendschappen. Zijn band met zijn vrouw, kunstenares Maria Moreno, is daarbij cruciaal. Binnen de Spaanse kunstscène wordt Antonio López niet alleen bewonderd vanwege zijn artistieke prestaties, maar ook om zijn vermogen om een brug te slaan tussen persoonlijke ervaringen en universele thema’s. Zijn realisme gaat verder dan puur technische virtuositeit; het belichaamt de essentie van het menselijk bestaan, geworteld in zijn eigen jeugd en geleefd in de diversiteit van het Spaanse landschap.

Wil je meer weten over de Spaanse kunst en cultuur? Lees dan ook het mooie tijdschift ESPANJE!

Confrontatie met politie op de Puerta del Sol

Ondanks zijn hoge leeftijd blijft López schilderen. Hij schroomt er zelfs niet voor om dag in dag uit gewoon midden in Barcelona of Madrid zijn schildersezel neer te zetten. In 2021 werd hij bijna een attractie nadat de politie hem niet had herkend en om zijn papieren had gevraagd terwijl hij op de Puerta del Sol in hartje Madrid zat te schilderen. Toen hij zei wie hij was antwoordde de agent: ‘Ik hoef niet te weten wie u bent. U kunt Van Gogh zijn, het maakt niet uit.’ Toch mocht hij er nog dagenlang blijven zitten om eindelijk het stadsgezicht af te maken waar hij in 2010 aan was begonnen.

De beelden in Madrid

Twee meter hoge babyhoofden naar Assen

Ook de imposante beelden Carmen dormida (Carmen slaapt) en Carmen despierta (Carmen is wakker) komen in januari naar Assen. De bronsen babyhoofden zijn ruim twee meter hoog en meer dan 850 kilo zwaar. Aanleiding voor de beelden was de geboorte van kleindochter Carmen. Al meteen begon hij met studies van het babyhoofd. Eerst in het klein, later besloot hij de beelden groot te maken. López startte met de slapende variant, simpelweg omdat de baby op dat moment veel sliep. Daarna maakte hij ook de wakkere variant. In 2002 vroeg het Spaanse ministerie van openbare werken Antonio López om twee beelden te maken. Op en rondom het treinstation Atocha in Madrid vonden vele werkzaamheden plaats, het plaatsen van de beelden maakte onderdeel uit van de herinrichting. De aanvraag inspireerde López zijn eerder gemaakte studies van het hoofd van zijn kleindochter uit te vergroten. Terwijl López aan de beelden werkte, vond in 2004 de aanslag bij Atocha plaats. De kunstenaar besloot zich aan zijn originele plan te houden. Volgens López bieden de kinderhoofden een gevoel van troost. Dit resulteerde in de beelden Dia y Noche (dag en nacht), die in 2008 in Madrid werden geplaatst. In totaal heeft Antonio López drie sets van de iconische beelden gemaakt. De originele set, gemaakt voor Atocha is de grootste en zwaarste. De twee sets die hij later vervaardigt – in 2008 en 2010 – zijn kleiner, lichter en dragen een andere titel. Een van de twee laatst genoemde sets is opgenomen in de collectie van Fundació Sorigué in Lleida en te zien in Assen. De andere set staat sinds 2023 in Tomellosso, het geboortedorp van Antonio López.

Kijk voor meer informatie en tickets op de site van het Drents Museum.

Heb je zin in de Spaanse zomer? Dan hebben we goed nieuws. De nieuwe editie van ESPANJE! kun je nu pre-order bestellen met €3,50 korting. Je krijgt ESPANJE! dan rond 5 juli in de bus. Bestellen met korting kan tot maandag 24 juni om 8.00 uur. Via de pre-order krijg je €1 korting op dewinkelprijs en betaal je geen portokosten van €2,50. Je betaalt dus slechts €6,95 in plaats van €10,45. Nog voordeliger is het om een abonnement te nemen. In Nederland ontvang je voor slechts €21,95 een jaarabonnement van vier edities. Dat is nog geen €5,50 per editie. Een totale korting van bijna €10 op de winkelprijs. Bovendien krijg je dan ook een jaar lang de digitale editie ter waarde van €18 en kun je alle edities van ESPANJE! overal online lezen. Je kunt je abonnement hier afsluiten.

In de komende editie van ESPANJE! onder andere

Onze grote minigids Baskenland

Baskenland wordt steeds populairder, vooral Bilbao en San Sebastián zijn geliefde vakantiebestemmingen. Maar de dorpen, steden en het landschap ertussenin zijn vaak nog heel rustig en bijna altijd spectaculair. Baskenland is al ruim 25 jaar de favoriete reisbestemming van hoofdredacteur Marjan Terpstra. Zij heeft nu al haar tips verzameld in deze minigids. Van hotels in het groen met uitzicht op zee, tot de beste stranden, de leukste restaurants, fijne kleine musea en de mooiste routes. De onmisbare gids voor iedereen die deze zomer naar Baskenland gaat.

Met de camper (of tent) dwars door de Pyreneeën

Nog zo’n topbestemming voor de zomer: de Pyreneeën. Chantal Antheunisse is dol op adrenalinesporten en trok met haar camper via Aragón en Navarra van Catalonië naar Baskenland. Onderweg ging ze klimmen, raften, wandelen en fietsen. Ze neemt je mee van oost naar west en geeft bij elke actieve stop een camper- of kampeertip.

Ultieme strandgids Valencia

Jessica Sindelka woont en werkt al een paar jaar in Madrid. Maar als ze even vrij is zit ze op het strand van Valencia. En ze is niet de enige want Valencia wordt ook wel Playa de Madrid genoemd. Feestbeest en lekkerbek als ze is kent ze alle leuke tentjes aan de stadstranden. Maar ze weet ook waar de leukste plekken zijn om te relaxen, sporten en dansen. Dus ga je een paar dagen naar Valencia, of ben je in de buurt? Met de tips van Jessica wordt het nog leuker.

Oviedo, Parijse allure in de bergen

Deze keer nemen we je ook graag mee naar Oviedo, een stad met Parijse allure omringd door ruige natuur waar beren en wolven leven. In de winter kan in dit deel van Asturië zelfs twee meter sneeuw vallen, maar in de zomer is het er groener dan groen en genieten de mensen er van het leven. We verbleven er in Casa Rural Selmo, midden tussen de koeien maar toch met heerlijke stranden en maar liefst drie mooie steden in de buurt: Oviedo, Avilés en Gijón. Eigenlijk zijn dit soort B&B’s geheimtips die we liever voor onszelf houden. Toch delen we ze graag met onze lezers en we mogen zelfs drie nachten weggeven in dit kleine paradijsje.

Roadtrip langs de costa’s: maak 5 x kans op een verblijf

Overal in Spanje heb je B&B’s en andere accommodaties van Vlamingen en Nederlanders maar vooral aan de costa’s. Ideaal voor als je goede tips wilt, niet alleen voor je vakantie maar misschien ook omdat je zelf in Spanje wilt gaan wonen. De eigenaren van 5 accommodaties die liggen aan de costa’s van de regio’s Valencia en Andalusië vertellen over hun droomplek, geven tips en verloten ieder drie nachten onder de abonnees van ESPANJE!.

Tips voor 24 uur in Tossa de Mar aan de Costa Brava

Tossa de Mar is zo’n plek waar we steeds willen terugkeren. Net als de kunstenaars die er in de jaren dertig van de vorige eeuw neerstreken raakten we er betoverd door het licht, de opkomende zon boven de golven, de maan boven de nachtelijke zee. Maar we werden ook blij van de tossenses, die werken in de boetiekjes, restaurants en hotels. Het zijn vaak familiebedrijven in eeuwenoude huizen waar ze zelf opgroeiden. Ze hebben gezien hoe het massatoerisme hun dorp overspoelde. Gelukkig zijn er nog momenten dat het er rustig is en daar kunnen zij maar ook wij van genieten. In deze editie geven we tips voor 24 uur in Tossa. Van stranden, lekker eten, shoppen en varen tot wandelen en slapen.

De mysterieuze meren van Ruidera

ESPANJE-eindredacteur Tanja Timmerman beleefde samen met hond Fieke in haar camper avonturen aan de meren van Ruidera, volgens Don Quichot en Sancho Panza een plek vol magie. Het merengebied ligt als een groene en blauwe oase in La Mancha. In de zomer vieren de Madrilenen er vakantie, maar in het voor- en najaar is het er rustig en kun je er eindeloos wandelen.

Op bezoek bij de makers van sherryazijn en sherryvaten

Aafke Jochems reist voor ESPANJE! door heel Spanje op zoek naar bijzondere producten. Of het nu kikkererwten zijn of saffraan of amandelen… Aafke stapt op de boeren af en portretteert ze met haar camera en haar pen. Deze keer was ze in Jerez de la Frontera. Niet om sherry te drinken, maar om te zien hoe sherryazijn wordt gemaakt en hoe de wijnvaten met de hand worden gemaakt. Het levert een prachtige reportage op.

Ontdek de Camino Sanabrés langs thermen en wijngaarden

Huib Afman heeft zich voorgenomen om alle caminos die er zijn te lopen en hij is al aardig op weg. Dit keer liep hij de Camino Sanabrés door Castilië-León en Galicië. In Ourense kwam hij helemaal tot rust in de warme thermen die daar overal te vinden zijn. Ideaal voor ieder jaargetijde want het water is altijd lekker warm.

Antonio López in het Drents Museum