Het Spaans in Mexico is vaak compleet anders dan het Spaans in Spanje. De Mexicanen doorspekken hun zinnen namelijk met woorden uit het Nahuatl, de taal van de Azteken en de Tolteken die nu nog steeds wordt gesproken in Mexico. Ook is duidelijk de invloed van de VS te merken bijvoorbeeld bij een woord als checar, controleren.Verder gebruiken ze Spaanse woorden die een andere betekenis hebben gekregen. Sommige woorden zijn oud, andere zijn pas kortgeleden in zwang geraakt. Als je door het land rijdt pik je al snel wat woorden op en zul je zien dat het Mexicaans echt anders is. Hoe goed je Spaans ook is, soms lijkt het of ze Chinees praten als je er rondloopt. Ga je naar Mexico toe, dan is het dus handig om het lijstje met uitdrukkingen en woorden hieronder bij de hand te hebben.
Wey, een van de meest gebruikte woorden in Mexico
Van alle Mexicaanse uitdrukkingen is ‘wey’ (ook wel geschreven als ‘güey’) een van de meest voorkomende. Volgens de Academia Mexicana de la Lengua is deze Mexicaanse uitdrukking een vervorming van het woord ‘buey’ (os). Anderen zeggen dat het afkomstig is van de Nahuatl-uitdrukking ‘uey’ of ‘huey’, wat groot betekent. Sommigen beweren dat deze informele uitdrukking uit de vorige eeuw stamt en zou verwijzen naar een man die bedrogen is door een vrouw, laten we zeggen, een ‘hoorndrager’. Het wordt op allemaal manieren gebruikt zodat het vriend kan betekenen maar ook vijand of sukkel. Het Nederlandse ‘gozer’ komt waarschijnlijk het meest in de buurt
Bijna alles in Mexico is ‘chido’
Nog zo’n woord dat je overal hoort. Het woord ‘chido’ wordt voornamelijk gebruikt om iets te benadrukken dat erg goed of positief is. Volgens taalkundigen zou dit woord afgeleid zijn van ‘xidu’ en afkomstig zijn uit Asturië. Ook daar zou het ‘mooi en prachtig’ betekenen. Het zou in Mexico ingeburgerd zijn geraakt na de komst van veel ballingen na de Spaanse Burgeroorlog in 1939. In de jaren daarna werd het een van de meest gebruikte Mexicaanse uitdrukkingen.
‘¡Ya nos cayó el chahuistle!’
De ‘chahuistle’ (van het Nahuatl ‘chahuiztli’, wat ‘ziekte van het maïsblad’ betekent) is een microscopische schimmel die maïsgewassen aantast. Vandaar dat de Mexicaanse uitdrukking ‘¡Ya nos cayó el chahuistle!’ wat betekent dat er stront aan de knikker is, ofwel problemen op komst.
Tianguis zijn geen junkies
Het lijkt alsof ‘junkie’ zeggen en kan leiden tot verwarring maar met tiangui wordt een markt in de open lucht aangeduid. Het woord komt van het Nahuatl tianquiztli. De Mexicaanse wet onderscheidt tianguis van mercados, die in overdekte markthallen worden gehouden. Tianguis komen vooral voor in gebieden met een grote indiaanse bevolking maar je ziet ze ook in Mexico-Stad overal
Veelgebruikte uitdrukkingen in Mexico
No tener pelos en la lengua: Letterlijk, hij heeft geen haar op de tong. Deze uitdrukking wordt gebruikt om een persoon te beschrijven die geen blad voor de mond neemt en direct is zonder angst voor de gevolgen.
Estar como agua para chocolate is ook de titel van een roman van Laura Esquivel. Deze uitdrukking wordt gebruikt om iemand te beschrijven die erg boos is.
Chamba is een veelgebruikt woord om werk of een baan aan te duiden.
Estar pedo betekent niet dat je valt op kleine kinderen maar dat je dronken bent.
Cuate is een charmante Mexicaanse uitdrukking die vriend of kameraad betekent.
Pipirisnais is een grappig woord om te zeggen dat iemand er elegant uitziet.
Mole komt ook uit het Nahuatl en betekent saus of mengsel. Mexico kent wel 50 verschillende moles en het woord weerspiegelt dan ook culinaire rijkdom van het land.
Chilango Deze term wordt gebruikt om de inwoners van Mexico-Stad aan te duiden, en hoewel sommige mensen het als neerbuigend beschouwen, dragen anderen het met trots.
Chingar is waarschijnlijk een van de bekendste en meest gebruikte woorden in Mexico. Afhankelijk van de context kan het verschillende betekenissen hebben, van hard werken tot het lastigvallen of irriteren van iemand. Je kunt het beter niet zomaar gebruiken want het is nogal grof taalgebruik. Een afgeleide ervan is Chingón. Dit wordt gebruikt om iets of iemand te beschrijven dat indrukwekkend of uitstekend is. Chinga tu madre is mogelijk de meest bekende grove uitdrukking in Mexico. Het is een zeer krachtige zin die wordt gebruikt om woede of frustratie uit te drukken
Pendejo wordt gebruikt om te verwijzen naar iemand die als dom of naïef wordt beschouwd, hoewel het ook op een vriendelijke manier onder vrienden kan worden gebruikt.
Mamón wordt gebruikt om iemand te beschrijven die te veeleisend is of zich egoïstisch gedraagt.
Nog een paar veelgebruikte woorden in Mexico
Abarrotes = Kruidenierswaren Agrura = Brandend gevoel in de slokdarm, maag… Bola o bolo = Dronken zijn Boleto = Ticket (trein of museum bijvoorbeeld) Bueno = Letterlijk goed, maar de Mexicanen zeggen dit als ze de telefoon opnemen Camión = Bus Carro = Auto Catsup = Ketchup Celular = Mobiele telefoon Chamarra = Jas, jasje Chamaco = Jongen Chavos = Geld, munten, bankbiljetten Checar = Controleren Chela = Bier Chido = Leuk, cool Chilango = Inwoner van Mexico-Stad Chilero = Leuk, gaaf, cool Chingar = Vloeken, irriteren, lastigvallen. Chingón = Geweldig, te gek Cuate = Vriend, maat Enchilado = Gekruid, pittig Escuintle = Niemand, rotzak, dwerg… (neerbuigend) Estoy crudo = Ik ben brak Estoy pedo = Ik ben dronken Fregón = Geweldig, fantastisch Fresa = Kakker Guajolote = Kalkoen Guarura = Beveiliger, bewaker Güero = Blond, blank Güey = Kerel, vent, gozer Íjole / Órale = Kom op, vooruit Jitomate = Tomaat Jugo = Sap Las tenis = Sportschoenen Lonche = Lunch Michelada = Bier met ijs, citroensap, gezouten rand en volgens sommigen chilisaus Ni modo = Niks meer aan te doen No manches = Serieus?, Kom op! No mames = Maak geen grapjes Peda = Feestje, drinkgelag Pendejo = Idioot, sukkel Picoso = Pittig Pinche = Vervloekte, verdomde (afhankelijk van context kan het vulgair zijn)
Kijk je graag naar Mexicaanse series op tv? Let dan maar eens op. Je zult de woorden guey, pinche en chingón ongetwijfeld herkennen als je de volgende keer kijkt.
WIL JE MEER TIPS OVER DE SPAANSE TAAL? LEES DAN OOK HET MOOIE MAGAZINE ESPANJE!
