De film Carmen y Lola, over twee jonge zigeunervrouwen uit Madrid die verliefd op elkaar worden, maakte veel los in Spanje. Actrice Carolina Yuste kreeg een Goya voor haar rol als Paqui, de lerares van Lola. Samen met hoofdrolspeelster Zaira Romero (Lola) vertelde Yuste tijdens de Roze Filmdagen in Amsterdam in 2019 over de impact van de film op hun leven.
Als ik aankom bij hun Amsterdamse hotel staan ze buiten te roken, het is net een scène uit de film. Carolina (27), de ervaren filmactrice die met haar agent naar Nederland is gekomen, neemt in het begin het woord, maar al snel wordt ze overvleugeld door de 19-jarige Zaira, die in Carmen y Lola haar eerste rol speelde.
Liefde en vrijheid
Beide actrices zijn enorm trots op Carmen y Lola. Carolina: ‘Als ik geen actrice was dan had ik sociaal werk gedaan. Antropologie gestudeerd misschien. Ik ben blij dat ik met mijn films kan bijdragen aan een betere wereld door het publiek een spiegel voor te houden.’ Carolina speelt de rol van Paqui, de lerares van Lola die haar leert om voor zichzelf op te komen. Lola wordt verliefd op een ander Romameisje, dat net als zij op de markt werkt. Maar Carmen is verloofd en wil niks meer met haar vriendin Lola te maken hebben als ze erachter komt dat ze lesbisch is. Tot ze beseft dat ze meer wil in het leven dan voor haar man zorgen en kinderen krijgen. Ze verbreekt de relatie. Maar als de families erachter komen dat de twee meisjes iets hebben met elkaar worden ze verstoten. Zaira: ‘Het is een universeel verhaal over liefde en vrijheid. Sommigen zijn bang dat het publiek de film stigmatiserend vindt voor de Romagemeenschap. Maar Roma die ik ken vinden hem geweldig. Hij heeft Rosy Rodríguez (die Carmen speelt) en haar homoseksuele neef dichter bij elkaar gebracht. Door deze film te maken besefte ze pas hoe moeilijk het voor hem is. Niet alleen in de Romagemeenschap waar zij deel van uitmaken, maar in de hele maatschappij. De film wordt ook veel vertoond op scholen en ik ga graag met leerlingen in gesprek. Ik voel me belangrijk dat ik dat mag doen. Wat met Carmen gebeurt, kan iedereen overkomen. Dat je gaat trouwen en valt voor een vrouw.’
Dit interview komt uit het magazine ESPANJE! Wil je meer lezen over Spanje? Neem dan HIER voor slechts €19,95 een jaarabonnement op dit mooie tijdschrift en mis niks meer.
Carolina Yuste en Zaira Romero tijdens het interview in Amsterdam
Madrileense Roma als acteur
Het bijzondere van dit speelfilmdebuut van de Baskische documentairemaakster Arantxa Echevarría is dat bijna de hele cast afkomstig is uit de Romagemeenschap van Madrid en nul acteerervaring had. Yuste is de enige ‘echte’ actrice en net als Romero een van de weinige niet-Roma. Zaira is schoonheidspecialiste en merchera, een bevolkingsgroep die vaak over één kam wordt geschoren met de Romagemeenschap maar die een andere achtergrond heeft. Ze lacht als ik ernaar vraag. ‘Ik wist zelf ook weinig over de mercheros. We hebben onze identiteit eigenlijk altijd verborgen gehouden. Maar nu zijn een paar bekende mercheros, advocaten, psychologen en acteurs zoals ik, een blog begonnen waarin ze uitleggen wat mercheros eigenlijk zijn. Me quedé flipando toen ik het allemaal las. Onze positie is vergelijkbaar met die van zigeuners. Ook bij ons is discriminatie schering en inslag. Dat is ook waarom veel Roma en mercheros dit een geweldige film vinden. Zij hebben het gevoel dat ze net zo veel lijden onder vooroordelen als homo’s en lesbiennes.
Carolina Yuste bekijkt ESPANJE
Penélope Cruz merchera
Echevarría sprak meer dan duizend Romameisjes voor ze haar ‘Carmen en Lola’ vond. Zaira: ‘De meeste meisjes wilden niet. Niet omdat ze een lesbienne moesten spelen, maar omdat ze in het bijzijn van ouderen moesten roken. Dat getuigt van gebrek aan respect voor de oudere. Ze hebben spijt als haren op hun hoofd nu ze zien hoe succesvol de film is en wat dat betekent voor de acteurs. Moreno Borja, mijn vader Paco in de film, speelt nu in La Peste en Arde Madrid. Hij is als een echte vader voor me geworden. We bellen elke dag. Carolina is net als in de film mijn mentor geworden. Als ik een casting heb bel ik haar en zeg “Oye Caro, hoe denk je dat ik die scène moet spelen?’’ Zij was er altijd op de set, ook als ze zelf niet moest spelen. Ze adviseerde de Roma-acteurs om iets fijns of naars uit hun eigen leven voor de geest te roepen om de juiste expressie te krijgen. En dat werkte. Ze gelooft in me en noemt me soms gekscherend La Penélope Cruz Merchera. Fictie is werkelijkheid geworden. Daar ben ik zo dankbaar voor.’
Interview door Marjan Terpstra. Deze tekst is afkomstig uit ESPANJE Magazine nummer 2 2019 die je net als andere eerdere edities hier kunt bestellen.
